Лісні́ць ’блішчаць, адсвечваць’ (ТС). Да ільсні́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ласне́цца ’блішчэць, ільсніцца’ (Нас.), слонім. даспіцца ’тс’ (Нар. лекс.). Укр. лисніти, лиснитися, рус. лосниться, польск. lśnić się, ст.-польск. Iszczeć і інш. Да лоск < lъ!!!къ (дзе ‑skn‑ > ‑sn‑). Гл. таксама ільсніцца (Фасмер, 2, 521; Скок, 2, 272).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Льснець ’блішчэць’, льснуцца ’тс’ (Яруш.), льсні́цца ’блішчэць, адсвечваць’ (ТСБМ). Да ільсні́цца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́слиться
1. (лосниться, блестеть) блішча́ць, ільсні́цца;
2. страд. ма́сліцца, ма́зацца ма́слам (але́ем); см. ма́слить.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Слібі́ць (сьлі́біць) ‘ільсніцца’ (Ласт.), сьліба́ ‘амальгама’ (Ласт., Байк. і Некр.). Няясна, параўн. польск. дыял. ślibrzny ‘сярэбраны, срабрысты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рублёва́ты ’які ільсніцца, адкормлены’, параўн. конь у рублёх, г. зн. рублёваты (ТС). Да рубель 1 (гл.), параўн. рус. в я́блоках (пра масць каня).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лосня́щийся
1. прич. які́ (што) блішчы́ць, які́ (што) ільсні́цца;
2. прил. бліску́чы, блішча́сты, ільсня́ны, (после гласных) льсня́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
С’яць ’ззяць, зіхацець’ (Пятк. 2), зьяць (źjać) ’блішчэць, ільсніцца’ (Тур.), ст.-бел. сьѧти ’тс’ (Альтбаўэр). Параўн. укр. ся́ти ’ззяць’, рус. зьять ’тс’, серб.-харв. сја̏ти ’тс’, макед. сјае ’тс’. Прасл. *sьjati ’ярка свяціць, блішчэць, прамяніцца’ (Борысь, Etymologie, 576). Гл. сіяць, ззяць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хаду́н, ‑а, м.
Дэталь машыны, механізма, якая знаходзіцца ў пастаянным руху. А ці чуеце вы ў .. дыханні [паравіка] стомленасць або непаладак які? Шых-шах, шых-шах, — спявае проста ў ім кожны хадун, а кацёл, глядзіце, аж ільсніцца ўвесь ад вялікай сваёй сілы. Краўчанка. А гадзіннік на сцяне несупынна вёў сваю справу: размерна ківаўся хадун-маятнік і кожны свой крок зазначаў кароткім «так-так!» Колас.
•••
Ні хадун ні сядун — пра няўдалага, нерухавага чалавека.
Хадзіць хадуном гл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́сла, ма́сло ’харчовы тлушч са смятанкі ці смятаны’, ’мінеральнае тлустае рэчыва’ (ТСБМ, Бес., Яруш., Вешт., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС). Укр., рус. ма́сло, ст.-рус. масло, польск. masło, н.-луж. masło, чэш. maslo, славац. maslo, славен. máslo, серб.-харв. ма̏сло, макед. масло, ст.-слав. масло ’масла’. Прасл. maslo < maz‑slo, утворанае ад mazati ’мазаць’ (гл.) (Бернекер, 2, 23; Фасмер, 2, 578). Масла, выкарыстоўвалася старажытнымі славянамі як мазь, якой націралі цела, валасы; некаторыя народы ім мазалі калёсы. Аналагічна ў германцаў: ст.-в.-ням. ancho ’масла’, роднаснае да лац. unguentum ’мазь’ (Махэк₂, 353). Сюды ж ма́слены ’які з масла, падобны на масла’ (ТСБМ, Кліх), ’ліслівы’, ма́сліцца ’блішчаць, ільсніцца’, ’лашчыцца’, ’валаводзіцца, няньчыцца, цацкацца’, ма́сліць ’задобрываць, схіляць ласкамі і падарункамі’ (Нас., ТСБМ; жлоб., Нар. словатв.) і ўтворанае ад якаснага прыметніка масленіцца (Васілеўскі, БЛ, 10, 17).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)