шурпа́та нареч.
1. шерохова́то; шерша́во;
2. перен. шерохова́то;
1, 2 см. шурпа́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шурпа́тасць ж.
1. шерохова́тость; шерша́вость;
2. перен. шерохова́тость;
1, 2 см. шурпа́ты
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абшурапа́ціцца (гл. шурпаты), абшурпанец, ’абадранец’ (Янк. II), кантамінацыйнага паходжання да абшарпанец і шурпаты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
коря́вый
1. кара́вы; (шероховатый) шурпа́ты; (некрасивый) нязгра́бны;
2. (изрытый оспой) рабы́, васпава́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каструбава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Нягладкі, шурпаты. Каструбаватыя далоні. □ У конскім хляве .. [Баранавіч] агледзеў жалабы, дрэнна бачачы ў змроку і абмацваючы каструбаватыя дошкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кару́злы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Загрубелы, шурпаты; закарузлы. Карузлыя рукі. Карузлая павязка.
2. Нярослы, чахлы. Сосны былі не стромкія, як у гушчары, а карузлыя, з пакручанымі вузлаватымі галінамі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Парэ́паны ’патрэсканы, шурпаты’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ), парэ́паць ’паматычыць’ (Сл. ПЗБ), парэ́пацца, порэ́пацца ’патрэскацца’ (Сл. ПЗБ). Гл. рэпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абсі́вераны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад абсівераць.
2. у знач. прым. Які патрэскаўся, стаў шурпаты на ветры, холадзе (пра скуру на руках, нагах, твары). Адразу шуснулі ўгару сотні абсівераных чырвоных рук і пакацілася гамана. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Каструбава́ты ’шурпаты’, ’шорсткі’ (ТСБМ, БРС). Параўн. рус. коструба́тий ’шурпаты’, ’лахматы’. Параўн. і ў іншых слав. мовах: укр. ко́струб ’неахайны’, коструба́тий, чэш. kostrba ’узлахмачаная галава’, kostrbatý ’каравы, шурпаты’, польск. kostrubaty і г. д., Фасмер, 2, 349. Поўны агляд слав. форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 11, 163, які выстаўляе праформы *kostrъba, *kostroma. Паводле Фасмера, 2, 349, звязана з рус. косте́рь і роднаснымі; Трубачоў выстаўляе зыходнае *kostra ’шкілет, касцяк’, ’кастрыца, адзеравянелая частка сцябла льну’. Слова *kostra роднаснае, паводле Трубачова, 159, славянскаму *kosterь. У аснове гэтых утварэнняў ляжыць слова *kostь (гл.). Параўн. яшчэ кастры́ва ’крапіва’, кастры́ца (гл.). Гл. таксама агляд Слаўскага, 2, 531–532.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бальклі́вы ’карослівы, шурпаты (пра бульбу)’ (Жд.). Утварэнне ад бо́лька ’болька, ранка’ (Бяльк.). Параўн. і рус. дыял. бо́лька ’балючае месца, рана, балячка; кароста, фурункул’ (заходняе).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)