ши́бко нареч., прост.
1. (быстро) шпа́рка;
2. (очень сильно) ве́льмі, на́дта.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шпаркакры́лы, ‑ая, ‑ае.
Які мае шпаркія крылы; хутка, шпарка лятае. Шпаркакрылы сокал. Шпаркакрылы самалёт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насі́цца, нашу́ся, но́сішся, но́сіцца; незак.
1. Шпарка перамяшчацца (бегаць, лятаць) у розных напрамках.
Ластаўкі насіліся над сажалкай.
Н. па хаце.
2. Быць, знаходзіцца ў нашэнні.
Паліто доўга носіцца.
3. Празмерна захапляцца кім-, чым-н.; удзяляць шмат увагі чаму-н. (разм.).
Н. з ідэяй.
4. перан. Разносіцца, распаўсюджвацца (пра чуткі, гукі, пахі).
Над поплавам насіўся пах свежага сена.
◊
Насіцца ў паветры — пра блізкі надыход чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папы́рхваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Пырхаць паціху, час ад часу. Коні ішлі шпарка і трывожна: часта натапырвалі вушы, папырхвалі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капялю́шык, ‑а, м.
Памянш.-ласк. да капялюш; невялікі капялюш. Люба надзела капялюшык, узяла пару кніжак і шпарка пабегла ў гімназію. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
станцы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да станцыі (у 1 знач.). Станцыйная платформа. □ Эшалон прайшоў некалькі станцый, ён шпарка прабягаў станцыйныя пралёты. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рышшыбуня́ць ’раскідаць’ (чавус., Нар. сл.). Утворана ад рас- і шы́бень ’палка’, шыбава́ць ’хутка, жвава, імкліва рухацца’, шыба́ць ’кідаць, шпурляць’, шы́бка ’хутка, шпарка’, шы́бельны ’свавольны’, ’гарэзлівы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
псіхія́тр, ‑а, м.
Урач, спецыяліст па псіхічных захворваннях. Для спрактыкаванага псіхіятра цікава б было наглядаць, як шпарка даспявае .. [Сомік] для злачынства ці вар’яцкага дому. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лапане́ць, лопонёць ’лапатаць, шалясцець’ (ТС). Укр. ло- понути ’шпарка пабегчы, уцячы’ — тыповая палеская мена т > н у экспрэсіўных дзеясловах. Параўн. драг. стугонітэ∼ ∼стукотітэ. Да лопат (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяле́цца, ‑еецца; незак.
Разм. Тое, што і бялець (у 2 знач.). Апошняе праменне шпарка канала, запаноўваў змрок, але ў ім вельмі выразна бялеліся новыя бярвенні, устаўленыя ў старыя млынавыя сцены. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)