прыце́рці, прытру́, прытрэ́ш, прытрэ́; прытро́м, прытраце́, прытру́ць; прыцёр, -це́рла; прытры́, -цёрты; зак., што.

Трэннем, шліфоўкай шчыльна прыгладзіць, далучыць да чаго-н.

П. шкляны корак да графіна.

|| незак. прыціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прыціра́нне, -я, н. і прыці́рка, -і, ДМ -рцы, ж.

|| прым. прыці́рачны, -ая, -ае.

П. станок.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мя́тый

1. мя́ты; каме́чаны; памя́ты; пакаме́чаны;

мя́тый пар техн. мя́тая па́ра;

2. (раздавленный) ці́сканы, ду́шаны; цёрты, то́ўчаны; паці́снуты, паду́шаны;

3. (замешенный) ме́шаны;

4. (растоптанный) тапта́ны; патапта́ны;

5. (о льне, пеньке) цёрты; мя́ты; см. мять.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хітраспляце́нне, ‑я, н.

1. Складанае вычварнае перапляценне чаго‑н. Хітраспляценне арнаментаў. // перан. Пра складанае перапляценне якіх‑н. фактаў, падзей. А я, біты, цёрты, не веру ў такое хітраспляценне інтрыг. Шамякін.

2. Складаная будова, развіццё, падача чаго‑н. (сюжэта, думак, ідэй і пад.). Пісьменнік імкнецца зацікавіць чытача не хітраспляценнямі сюжэта, а ўвагай да духоўнага свету гераіні. Шкраба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мя́ты

1. прич. мя́тый;

2. прич., см. цёрты 2;

3. прил. мя́тый, измя́тый, помя́тый;

мя́тая папе́ра — мя́тая (измя́тая, помя́тая) бума́га

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адце́рці, адатру́, адатрэ́ш, адатрэ́; адатро́м, адатраце́, адатру́ць; адцёр, -це́рла; адатры́; -цёрты; зак.

1. што. Трэннем выдаліць што-н. прысохлае, прыклеенае і пад.

А. бруд з вопраткі.

2. каго-што. Расціраючы, вярнуць адчувальнасць каму-, чаму-н.

А. шчокі з марозу.

А. ногі.

3. каго-што. Адціснуць, адцясніць; выцесніць (разм.).

А. саперніка.

4. што. Пашкодзіць, адцяць, прычыніўшы боль (разм.).

А. пальцы.

|| незак. адціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кала́ч I, -ча́ м. (пшеничный хлеб) кала́ч;

◊ цёрты к. — тёртый кала́ч

кала́ч II, -ча́ м. пе́тля ж. (из верёвки или прутьев)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тырты́ця ‘дошка’ (кобр., Скар. нар. мовы), ст.-бел. тертица, тортица (ГСБМ). Гл. тарціца ‘тс’, зыходная форма ўзыходзіць да прасл. *terti і ўтворана ад дзеепрыметніка *tьr‑tъ ‘цёрты’, параўн. ст.-чэш. třenice ‘дошка’, мар. trenica, славац. trenica ‘тс’ (ад дзеепрыметніка *tьr‑en‑ъ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заце́рці, затру́, затрэ́ш, затрэ́; затро́м, затраце́, затру́ць; зацёр, -це́рла; затры́; -цёрты; зак.

1. што. Тручы, зрабіць нябачным, знішчыць.

З. надпіс.

З. мокрыя сляды на падлозе.

2. каго-што. Сціснуць, пазбавіць магчымасці свабодна рухацца.

Ільды зацёрлі карабель.

З. у натоўпе.

3. перан., каго (што). Наўмысна перашкодзіць каму-н. праявіць сябе, прасунуцца па службе (разм.).

З. маладога спецыяліста.

4. што. Прыгатаваць расціраннем, замешваннем.

З. муку.

|| незак. заціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тарта́к ’лесапільны завод’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Вруб.), ’лесапілка’ (Жд. 2; пруж., Ск. нар. мовы), терта́к ’тс’ (Вруб.). З польск. tartak ’лесапільны завод’ ад дзеепрыметніка tarty ’цёрты’ < trzeć ’церці’ (гл. церці), старое значэнне ’пілаваць’ (Борысь, 628; Трубачоў, Ремесл. терм., 377), параўн. тарчыца ’дошка’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падце́рці, -датру́, -датро́ш, -датрэ́; -датро́м, -датраце́, -датру́ць; падцёр, -це́рла; -датры́; -цёрты; зак.

1. каго-што. Выцерці насуха.

П. лужыну пад рукамыйнікам.

П. падлогу.

2. што. Сцерці, падчысціць (у 2 знач.).

П. напісанае.

3. каго-што. Выцерці знізу.

П. дзіця.

|| незак. падціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. падціра́нне, -я, н. і падці́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (разм.).

|| звар. падце́рціся, -датру́ся, -датрэ́шся, -датрэ́цца; -датро́мся, -датраце́ся, -датру́цца; -цёрся, -це́рлася; -датры́ся (да 3 знач.);

|| прым. падці́рачны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)