Ту́склы ‘цьмяны, без бляску’ (Ласт.), ‘бледны’ (Вруб.). Параўн. укр. ту́склий ‘цьмяны, мутны; смутны’, рус. ту́склый ‘цьмяны, змрочны; непрыкметны; падслепаваты’. Т. зв. элавая форма да дзеясловаў тускнуць, тускнець (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паме́рклы, ‑ая, ‑ае.

Няяркі, цьмяны. З.. [узгорка] адкрыўся знаёмы малюнак, крыху памерклы пры заходзячым сонцы. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нежывы́, -а́я, -о́е.

1. Пазбаўлены адзнак жыцця, мёртвы.

2. Які не адносіцца да жывёльнага ці расліннага свету; неарганічны.

Нежывая прырода.

3. перан. Вялы, пазбаўлены жыццёвых сіл, энергіі.

Н. погляд.

4. перан. Цьмяны, бледны (пра святло, колер і пад.).

Нежывое святло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цьмя́на нареч.

1. ту́скло;

2. перен. нея́сно, тума́нно, сму́тно;

1, 2 см. цьмя́ны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цьмя́насць ж.

1. ту́склость;

2. перен. нея́сность, тума́нность, сму́тность;

1, 2 см. цьмя́ны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паржаве́ць, ‑ее; зак.

1. Стаць іржавым; заржавець. Гільзы яшчэ трохі паблісквалі, але бляск гэты быў цьмяны — яны паржавелі. Чыгрынаў.

2. Заржавець — пра ўсё, многае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тума́нны, -ая, -ае.

1. гл. туман.

2. Ахутаны, засланы туманам.

Т. бераг ракі.

Туманная раніца.

3. Расплыўчаты, няясны; бачны як цераз туман.

Вырысоўваліся туманныя сілуэты будынкаў.

4. перан. Які мае няясны сэнс; незразумелы.

Туманныя разважанні.

5. перан. Невыразны, цьмяны.

Туманныя вочы.

Т. позірк.

|| наз. тума́ннасць, -і, ж. (да 3—5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тьме́ны ‘бардовы’ (драг., Сл. Брэс.). Да цьмя́ны (га), параўн. ст.-бел. тьмяность ‘цьмянасць, зацемненасць’ (1489 г., ГСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

газо́вачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Памянш. да газоўка; маленькая газоўка. Калі цьмяны агеньчык газовачкі пачаў прыкметна асядаць, маці сказала: — Кладзіся ўжо, сынок. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сму́тный

1. (неотчётливый) невыра́зны, няя́сны; цьмя́ны;

2. (беспокойный, тревожный) неспако́йны, трыво́жны;

3. (мятежный) сму́тны;

сму́тное вре́мя ист. сму́тны час.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)