Банбе́нак ’бубен, барабан; чалавек, што гучна гаворыць’ (мазыр., Г. А. Цыхун, вусн. паведамл.). Польск. bębenek (bęben ’бубен’; прасл. аснова bǫb‑). Параўн. бамбэ́нак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Прако́вец, пракосяць ’пярсцёнак’ (пруж., Брэн), пруківэць ’тс’ (брэсц., Нар. лекс.). Укр. прукнвець ’тс’. Дэрыват ад *пракавсщъ < каваць (гл.). Гл. таксама: Цыхун, Зб. Абрэмбскай-Яблонскай, 49.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ахі́лак ’кволае дзіця’ (полац., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), охілок ’слабы чалавек’ (петрык., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад хілы ’слабы, пахілы’, відаць, пад уплывам асілак волат, магутны чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раўдо́нік ’грыб падасінавік’ (воран., Сцяшк.; Сл. ПЗБ). Адаптаваны баптызм, параўн. літ. raudonìkis ’тс’ ад raudónas ’чырвоны’ (Цыхун, Лекс. балтызмы, 53; Лаўчутэ, Балтизмы, 72), параўн. чырвонагаловік ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аха́лкам ’не перажоўваючы, вялікімі кускамі (есці)’: «свіньні ядуць ахалкам» (глыб., Цыхун, вусн. паведамл.). Відаць, да хаўкнуць ’хутка, прагна праглынуць’, параўн. рус. ха́лко ’хутка, спяшаючыся’. Параўн. таксама аха́лак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Ашу́драны, ошу́драны ’многа, але дрэнна апрануты’ (лельч., Цыхун, вусн. паведамл.), укр. жытом. о̂шу́драні ’вылінялы’ (пра птушак) (Ніканчук, Бел.-укр. ізал., 61). Відаць, звязана з шудравы ’не гладкі, шурпаты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пужа́ка ’здань, прывід’ (ТС), пужайка ’вобарацень’: вуйдзе певень, а зойдзе пень (мазыр., Цыхун, вусн. паведамл.), пу́жално ’здань’ (ТС), пу́жалка ’пудзіла; здань прывід; застрашванне дзяцей’ (ТС). Ад пужаць ’палохаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́кацень, мн. л. ра́кці ’капыты ў свінні’ (мазыр., Цыхун, вусн. павед.), ра́кот ’капыт у свінні, авечкі, каровы’ (ТС), ра́котка ’тс’ (там жа). Да рак 1, ракавіна 1, ракапыціна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́мбачка ‘невялікі столік-шафка’ (ТСБМ), а таксама разм. ‘надмагільны помнік камуністам або вайскоўцам у выглядзе пірамідкі з зоркай’ (Цыхун, вусн. паведамл.). З рус. тумбочка ‘тс’, памянш. да тумба, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гі́рма ’кудла, кудлатая, непрычэсаная жанчына’ (гродз., гл. Цыхун. Лекс. балтызмы, 52), ’непрычэсаная жанчына’ (Сцяшк.). Паводле Цыхуна (там жа), запазычанне з літ. мовы. Ён параўноўвае бел. лексему з літ. gyrmaušà ’заняпалы чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)