квітава́ць
‘цвісці; выпісваць квітанцыю, квіток на што-небудзь (квітаваць атрыманне грошай, рэчаў); вызваляць каго-небудзь ад даўгоў, абавязкаў’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
квіту́ю |
квіту́ем |
| 2-я ас. |
квіту́еш |
квіту́еце |
| 3-я ас. |
квіту́е |
квіту́юць |
| Прошлы час |
| м. |
квітава́ў |
квітава́лі |
| ж. |
квітава́ла |
| н. |
квітава́ла |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
квіту́й |
квіту́йце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
квіту́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дацвісці́, ‑цвіце; пр. дацвіў, ‑ла, ‑ло; зак.
Скончыць цвісці. У невялічкім садзе.. дацвілі ўжо абрыкосы і яблыні. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першакве́тныя, ‑ых.
Сямейства зрослапялёсткавых двухдольных раслін, да якога адносяцца вадаперыца, лазаніца, першацвет і інш., якія пачынаюць цвісці ранняй вясной.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
красава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Цвісці (пра злакавыя расліны).
Красуе жыта.
2. Тое, што і красавацца (у 4 знач.).
Красуй на радасць сынам тваім і ўнукам, дарагая Беларусь!
|| наз. красава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працвісці́ 1, ‑цвіце; зак.
Цвісці некаторы час. Яблыня працвіла дзесяць дзён.
працвісці́ 2, ‑цвіце; зак.
З усіх бакоў, наскрозь, навылёт праняцца цвіллю, праплеснець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расі́цца 1 ’памалу есці’, звычайна ў прош. ч. з адмоўем не: не расі́лася ’і расінкі ў рот не брата’ (Сцяц.), росі́цца ’браць у рот, перакусваць’ (ТС), rasíś ’пажаданне з’есці, дакрануцца вуснамі’ (Варл.). Да раса́ 1 (гл.) са зразумелым метафарычным пераносам.
*Расі́цца 2 (rʼesʼitysʼa) ’цвісці, квітнець (пра жыта)’ (палес., Выг., Смул.). Параўн. укр. ряси́ти ’быць пакрытым лістамі, пладамі’, серб.-харв. ре́сити се ’прыгажэць’, ресати ’цвісці, распускацца’, балг. ря́сам ’цвісці, пакрывацца пупышкамі’, реся́ 3 ас. адз. л. ’выпускаць вусікі, распушвацца, цвісці (пра расліны)’. Гл. з іншым вакалізмам расаваць, укр. роси́ты ’цвісці (пра жыта)’ і пад., усё да *ręsa (Смулкова, Białoruś, 229), гл. раса́ 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Квісць ’цвісці’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц.). Гл. квет.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цвіце́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне і стан паводле дзеясл. цвісці (у 1 знач.).
2. Перыяд у жыцці раслін ад пачатку раскрыццё першых кветак да адцвітання апошніх. Фазы цвіцення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стручкава́цца, ‑куецца; незак.
Абл. Даваць струкі, ісці ў струкі. Каб фасоля-павітушка расла і давала плады, ёй трэба .. яшчэ і памагчы падняцца ўгору. .. Толькі тады павітушка будзе цвісці і стручкавацца. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Красава́ць ’цвісці (пра злакавыя расліны)’ (ТСБМ, Шат., Касп., Сл. паўн.-зах.). Гл. краса 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)