Мурані́ца ’цагляны (каменны) дом’ (Шат.). У выніку кантамінацыі мур 1 і камяні́ца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ліце́йня, ‑і, ж.
Майстэрня, цэх, дзе адліваюць металічныя вырабы. Пасярод двара доўгі нізкі будынак, цагляны. Тут мясціўся кавальскі цэх, ліцейня, такарня і блях[а]рня. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
друз, ‑у, м.
Маса з бітага камення, цэглы, шкла і пад. Цагляны друз. □ Дззз — жаласна зазвінела аконнае шкло і раптам сыпанулася звонкім друзам. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бой, бо́ю, мн. баі́, баёў, м.
1. гл. біць.
2. Узброенае сутыкненне, бітва.
Наступальны б.
3. Барацьба, спартыўнае спаборніцтва.
Кулачны б.
4. перан. Змаганне з тым, што перашкаджае ў жыцці і працы.
Б. з недахопамі.
5. зб. Біты посуд, шкло і пад.
Цагляны б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пе́чак ’фундамент печы’ (Ян.). З апечак ’цагляны ці металічны падмурак печы’. Параўн. ст.-рус. опечекь аснова для печы1 (1561 г.). Да печ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здаўна́, прысл.
З даўніх часоў, з даўняй пары. На стыку Нёмана і Лошы Цагляны млын стаяў здаўна. Астрэйка. Маладая сама хадзіла да суседзяў — такі ўжо вядзецца здаўна ў беларускіх вёсках парадак, — запрашала да сябе на вяселле. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падму́рак, -рка м., прям., перен. фунда́мент; основа́ние ср.;
цагля́ны п. — кирпи́чный фунда́мент; кирпи́чное основа́ние;
◊ закла́сці п. — заложи́ть осно́вы (фунда́мент)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Камяні́ца 1 ’каменны або цагляны будынак’ (Нас., Нік. Очерки, Сцяц. Нар., Гарэц.). З польск. kamienica ’тс’.
Камяні́ца 2 ’поле з камяністай глебай’ (ТСБМ, Яшк.), рэгіянальнае (магілёўскае) утварэнне, як і іншыя падобныя словы з лакальным значэннем (махаві́ца ’махавое балота’). Гл. Сцяцко, Афікс. наз., 110.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падму́рак ’каменная або цагляная кладка пад чым-н.; фундамент’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Шат., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), подму́рок ’тс’ (ТС), ’невялікая прыбудова да адрыны’ (Шушк.), падмуро́вак ’падмурак’ (ТСБМ, Гарэц., Касп.), падмуро́ўка ’тс’ (Касп., Янк., Жд. 2, Сл. ПЗБ), ’выступ каля печы’ (Мат. Гом.). Запазычанне з польск. podmurek, podmurówka, дзе яны з’яўляюцца дэрыватамі ад podmurować ’падвесці каменны (цагляны) фундамент’. Гл. таксама мур.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карабо́к, ‑бка, м.
1. Невялікі кораб (у 1 знач.). Ссыпаць зерне ў карабок.
2. Невялікая стандартная каробка для запалак, алоўкаў і пад. Пачулася шорганне запалкі аб карабок. Пальчэўскі. На стале ляжала ў кардонным карабку даміно. Марціновіч.
3. Тое, што і каробка (у 2 знач.). Адзін цагляны карабок нагадваў, што некалі тут, на беразе Дняпра, узвышаўся прыгожы будынак. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)