Но́жніца ’похва для нажа’ (ТС). Утворана шляхам семантычнай кандэнсацыі, параўн. «разгорнутую» назву — ножо́ва хатка ’тс’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бабёр, -бра́, мн. -бры́, -бро́ў, м.
1. Жывёліна атрада грызуноў, якая звычайна жыве ў лесе каля рэк і вадаёмаў.
2. Футра гэтай жывёліны, а таксама адзенне з такога футра.
Хадзіць у бабрах.
|| прым. бабро́вы, -ая, -ае.
Бабровая хатка.
Б. запаведнік.
Бабровая шапка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прытулі́цца, -улю́ся, -у́лішся, -у́ліцца; зак.
1. да каго-чаго. Шчыльна прыціснуцца, прыхіліцца.
П. да маці.
П. да сцяны.
2. Знайсці прытулак (у 1 знач.).
П. ў родных.
Каля лесу прытулілася хатка (перан.).
|| незак. прыту́львацца, -аюся, -аешся, -аецца і прытуля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куры́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да курыцы, належыць ёй. Курыныя косці. Курынае пер’е. // Прыгатаваны з курынага мяса, з курыным мясам. Курыны булён. Курыныя катлеты.
2. у знач. наз. куры́ныя, ‑ых. Атрад птушак, да якога адносяцца куры, індыкі, курапаткі, цецерукі і інш.
•••
Курыная памяць гл. памяць.
Курыная слепата гл. слепата.
Хатка на курыных ножках (лапках) гл. хатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Старо́жка ‘памяшканне для стоража; невялікая хатка’ (ТСБМ, ТС), разм. ‘жанчына-стораж’ (ТСБМ). У першым значэнні з рус. сторо́жка ‘тс’, у другім — наватвор ад стораж (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
задаўне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вялікай даўнасці; стары, застарэлы. Хатка ў Рэйтанаў не была падобная на кулацкую, нейкая падслепаватая і ўчарнелая, і ўсё з будынкаў здавалася нейкім задаўнелым. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сто́бка, сто́пка, сцёпка ‘варыўня’, ‘малая хатка для гаспадарчых патрэб’ (ТСБМ, Нас., Сцяшк., Сл. ПЗБ, Янк. 1; пін., Шн.; Ян., Мат. Гом.), ‘сушыльня’ (Др.-Падб.), ‘памяшканне для авечак і цялят’ (Чач.). З істобка (гл. істопка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
1. Памянш.-ласк. да лапа (у 1, 2 знач.). Лапкі птушак.
2. Спец. Тое, што і лапа (у 3 знач.); невялікая лапа. Лапка швейнай машыны.
3. звычайна мн. (ла́пкі, ‑пак). Футра, шкурка з лап жывёлы. Заячыя лапкі.
•••
Гусіная лапка — травяністая расліна сямейства ружакветных з жоўтымі кветкамі і складкаватым лісцем.
Лапкі ўгору — не супраціўляцца.
Хадзіць (стаяць) на задніх лапках гл. хадзіць.
Хатка на курыных лапках гл. хатка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зімо́ўе, ‑я, н.
Тое, што і зімовішча; зімоўка (у 2 знач.). Зімоўе. Згорбленая хатка. І ў ёй гаворыць мне стары: «А ў рэчкі гэтай, браце, хватка — Загінуць можна без пары». Кусянкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарагі́, -а́я, -о́е; даражэ́йшы.
1. Які каштуе многа грошай, высока цэніцца; проціл. танны.
Дарагая мэбля.
Дорага (прысл.) каштуе.
2. перан. Які звязаны з вялікімі намаганнямі, ахвярамі.
Дарагая перамога.
3. перан. Такі, якім даражаць, якога шануюць.
Нам дарагая памяць герояў.
Дарагая тая хатка, дзе радзіла мяне матка (прыказка).
4. Ласкавы, мілы, любімы.
Д. друг.
Пішы часцей, дарагая сяброўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)