зату́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць тупаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зату́паць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. Пачаць тупаць.
З. нагамі.
2. Захадзіць.
Хутка затупаў па хаце.
3. Зайсці, дабрацца куды-н. (разм.).
За дзень не спяшаючыся затупаеш у горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выту́пваць
‘тупаць; старанна вырабляць нейкія фігуры нагамі’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выту́пваю |
выту́пваем |
| 2-я ас. |
выту́пваеш |
выту́пваеце |
| 3-я ас. |
выту́пвае |
выту́пваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выту́пваў |
выту́пвалі |
| ж. |
выту́пвала |
| н. |
выту́пвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выту́пвай |
выту́пвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выту́пваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
семени́ть несов. дро́бненька ту́паць (ступа́ць, ісці́, хадзі́ць); перабіра́ць нага́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пату́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Час ад часу, злёгку тупаць. Патупваць ад марозу.
2. Хадзіць, тупаць туды-сюды, пахаджаць. Сярод дзяўчат і хлопцаў рупліва патупваў стары Васіль Тумаш, з блішчастай сякерай за поясам. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да тупаць.
2. Разм. Станцаваць. [Яўмень:] Мо’ і мы, свацця, тупнем, трасца ім у бок? Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тупі́чыць ‘тупаць’ (ТС), ‘ісці, дзёўбаючы нагамі’ (мсцісл., З нар. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад ту́паць (гл.), параўн. тупча, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыла́паць ’прытупаць’ (ТС). Да лапа́ць ’тупаць’ (ТС), параўн. ла́паць 1 ’хапаць, махаць рукамі’, ’лавіць’ (гл.), якое працягвае прасл. *lapati. Дзеяслоў са значэннем ’хадзіць, тупаць’, відаць, утвораны ад гукапераймальнага лап!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тро́паць ‘біць, трапаць’ (Нас., Байк. і Некр.), ‘брыкаць задняй нагой’ (Нас.): конь тро́пае (бялын., чач., ЛА, 1), ‘варушыцца, рабіць рухі’ (рас., Бел. дыял. 1), тро́пнуць ‘стукнуць, выцяць, ударыць’ (в.-дзв., Шатал., Сцяшк. Сл., Скарбы; карэліц., Нар. сл., Сцяц., Сл. Брэс.; слонім., Нар. словатв.), ‘патанцаваць’ (Сцяшк. Сл.); сюды ж тро́пацца ‘біцца (пра сэрца)’ (Юрч. СНЛ). Параўн. укр. тропа́ти ‘тупаць; танцаваць, бегчы рыссю’, рус. тропа́ть ‘тупаць, стукаць’, славен. tropati ‘біць’, серб. тропати ‘цяжка ступаць’, тропа̏т ‘стукаць’, балг. тро́пам ‘тупаць, стукаць; вытанцоўваць’, макед. тропа ‘стукаць’. Прасл. *tropati ‘тупаць, стукаць, грукаць’, якое чаргуецца з *trepati (гл. трапаць) і суадносіцца з літ. trapinė́ti ‘тупаць нагамі’, прус. trapt ‘ступаць’, грэч. τραπέω ‘ступаю, выціскаю’ і іншымі дзеясловамі гукапераймальнага паходжання (Фасмер, 4, 105; Скок, 3, 496).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тупані́на ж., разг.
1. то́панье ср.; топота́ние ср.;
2. хожде́ние ср.;
1, 2 см. ту́паць 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)