віндсёрфінг, ‑а, м.
Від воднага спорту, звязаны са слізганнем па хвалях вады, стоячы на коркавай або пенапластавай дошцы з рухомым парусам.
[Англ. wind — вецер і surfing — слізганне па хвалях.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
састо́ены, ‑ая, ‑ае.
Які пасля стаяння даў асадак. Састоены раствор. // Які, стоячы, дайшоў да такой ступені, каб зверху сабралася смятана. Састоенае малако.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прастая́ць, -таю́, -таіш, -таіць; -таім, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.
1. Правесці або прабыць які-н. час стоячы (гл. стаяць у 1, 2, 4, 6, 8—10 знач.).
2. Прабыць у бяздзейнасці, у прастоі.
Цягнік прастаяў на раз’ездзе гадзіну.
3. Праіснаваць, не разбураючыся.
Гэты дом прастаіць яшчэ доўга.
|| незак. прасто́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Стаяро́с жарт. ‘высокі; той, што расце ўгару (расліна і інш.)’ (Варл.), стаеро́савы ‘тс’ (Растарг.), стаяро́савы (стояро́совый) ‘які рос стоячы (гаворыцца жартам)’ (Нас.). Параўн. рус. стоеро́совый жарт. ‘які расце стоячы (пра дрэва)’, стоеро́совый дура́к ‘дубіна, дурань’. Эўфемізм, выкарыстоўваецца як іранічны адказ на пытанне пра тое, што невядома таму, хто гаворыць, або ён не хоча называць; паводле Карскага (2–3, 90), утворана шляхам спалучэння дзеепрыслоўя цяп. часу ад стаяць (гл.) і імя (*рос?, гл. рост, расці). Па падобнай мадэлі ўтворана стаясёрка ‘кабат, кухвайка (кароткая або з кароткімі рукавамі)’ (полац., Садоўскі, вусн. паведамл.) з іранічнай асацыяцыяй (да сраць, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спра́ўна,
1. Прысл. да спраўны.
2. у знач. вык. У парадку. Дзядзька Коля, стоячы збоку, зірнуў адным вокам на пасведчанне — усё спраўна. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ю́трань, ‑і, ж.
Ранішняя царкоўная служба. Плакала маці ў ютрані стоячы: — А не тым я саграшыла, Што сваіх дзяцей я спарадзіла. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́мачнік, ‑а, м.
Рамачны вулей. Другога [чалавека] цікавілі пчолы. Стоячы над празрыстым шклом кантрольнага рамачніка, ён наглядаў .., як напаўняюцца янтарным мёдам тысячы васковых каморак-сотаў. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дастая́цца, ‑стаюся, ‑стаішся, ‑стаіцца; зак.
Разм.
1. Стоячы ў чаканні чаго‑н., дасягнуць мэты. Дастаяцца ў касу.
2. Доўгім стаяннем прынесці сабе шкоду. Дастаяўся, што ногі змерзлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарнагры́вы, ‑ая, ‑ае.
У якога чорная грыва; з чорнай грывай. Стоячы ў перадку воза, хлапчук .. круціць над галавой лейцамі і пакрыквае на кругленькага мышастага, чарнагрывага коніка. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Канцыля́рыя ’аддзел установы, заняты справаводствам’, ст.-бел. канцелярия, канцелярыя, канцлерея, канцлярыя, канцлярея, канслерия (пач. XVI ст.) ’тс’, запазычана са ст.-польск. kancelaria < пози, с.-лац. cancellaria ’тс’ < лац. cancellārius ’адзін з членаў варты ўладара, які, стоячы перад кратамі дзвярэй (суда), абвяшчаў яго загады’ < лац. cancelli ’агароджа’ (Слаўскі, 2, 43).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)