Карпе́ць ’трывожыць, хваляваць’ (З нар. сл.), ’цярпець невыгоды, нястачы’ (КЭС, лаг.). Да карпаць 1. Семантычна няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пракалаці́ць ’памыць’ (лід., Сл. ПЗБ). Да калаціць ’мяць, біць, трэсці’. Семантычна да праць ’мыць з пранікам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ашты́рыцца ’апынуцца’ (Шат.). Ад штырыць ’штурхнуць’ (Шат.), семантычна як апынуцца, параўн. пыняць ’паганяць’, шпыняць ’падганяць, штурхаць уперад’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пратырча́ка ’палка, якая тырчыць з зямлі’ (Ян.). Гл. прастарчака, параўн. варыянтнасць тырчэ́ць/стырчэ́ць ’вытыркацца’, з семантычна няяснай прыстаўкай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абсудо́біцца ’урабіцца, запэцкацца’ (Хрэст. дыял.), параўн. рус. судобіть ’меціць, прызначаць’ да судьба, гл. Трубачоў, Дополн., 3, 796. Семантычна няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пачопісты ’спрытны’ (гродз., Сл. ПЗБ). Відаць, семантычна аформлена пад уплывам польск. poczepić się ’(з энтузіязмам) узяцца рабіць што-н.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мачыморда ’горкі п’яніца’ (Бес.). З польск. moczymorda, семантычна тоеснага з іншымі: moczygęba, moczypysk, moczywąs, першая частка якіх з moczyć ’мачыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Морзы ’твар, нос і губы’ (Нас.). Балтызм. Параўн. літ. mùrza ’рот’, ’твар’. Карэннае ‑о‑ пад уплывам семантычна блізкай лексемы морда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ке́да ’загарадка’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. Фанетыка і геаграфія слова сведчаць аб магчымасці балт. паходжання. Параўн., аднак, семантычна далёкае kede ’лаўка, табурэт’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лабане́ць ’сваволіць, балавацца’ (Сцяшк.). Балтызм. Параўн. літ. lebenii ’віляць’, якое з’яўляецца семантычна тоесным да літ. vizginti; ад апошняга прыметнік vizgūs ’жвавы, свавольны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)