па́сека, -і, ДМ -сецы, мн. -і, -сек, ж.

1. Высечаная дзялянка лесу; месца, дзе высечаны лес.

Раскарчоўваць пасеку.

2. Месца, дзе размешчаны вуллі з пчоламі і спецыяльныя будынкі.

|| прым. па́сечны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ды́на, ‑ы, ж.

Адзінка вымярэння сілы ў механіцы, роўная сіле, якая надае масе ў 1 г паскарэнне 1 см/сек².

[Ад грэч. dynamis — сіла.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пы́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; незак.

Празмерна ганарыцца, задавацца. Не пышыўся, не сек з пляча майстар Шарахоўскі, не разганяў людзей. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засе́ка, ‑і, ДМ ‑сецы; Р мн. ‑сек; ж.

Штучнае ўмацаванне са ссечаных дрэў, звернутых верхавінамі ў бок непрыяцеля. Партызанскія засекі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дасячы́ і дасе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.

1. Скончыць сячы, рассякаць што-н.

Д. дровы.

2. Секучы, дайсці да якой-н. мяжы.

Д. да сярэдзіны.

|| незак. дасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. дасяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абсячы́, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак.

1. што. Адсякаючы, аддзяліць.

А. сукі на дрэве.

2. перан., каго. Спыніць, абарваць.

Абсек мяне бацька, не даў слова сказаць.

|| незак. абсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абсяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Рубасе́к ’вырубка’ (Сл. рэг. лекс.). Слова з дзвюх блізказначных асноў ‑руб‑ < рубаць ’сячы’ (гл. руб) і сек‑ < секчы (гл.) са злучальным галосным ‑а‑, параўн. у песні: Сталі явар сеч — рубаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перасе́кі: у пэрэсікэ, у пырысыку ’від саржавага перапляцення (па чатыры пары)’ (драг., Уладз.). Да пера- і сек- < сячы (гл.). Параўн. перасек ’перасячэнне’ і перасеча (< прасл. *(per)‑sekja) ’тс’ (Дуж–Душ., ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апо́ўзіны, ‑зін; адз. няма.

Звязаныя канцамі бярозавыя ці іншыя дубцы, якія ўскладаюцца на стог для ўмацавання сена. Бацька сек апоўзіны на другі наш стог, а маці.. вязала іх. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штовячэ́рні, ‑яя, ‑яе.

Які адбываецца, бывае, праводзіцца і пад. кожны вечар. Штовячэрняя газета. □ Вечарэла, недзе ў лесе ляскаў «тамагаўк» Міхася Лынькова, які сек галлё на штовячэрні касцёр для бяседы. Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)