Сек ‘даўняя мера вагі сыпкіх цел ёмістасцю 12 кг’ (Сл. ПЗБ; в.-дзв., Нар. сл.). Ст.-бел. секъ (ссекъ) пераважна ў магілёўскіх актах ‘адзінка колькасці мяса’ (Скурат, Меры, 145; Ст.-бел. лексікон), ‘мера сыпкіх цел’: семенʼя лняного секов два (Яблонскіс, 210). Скурат (там жа) лічыць вытворным ад *sěkti ‘сячы’, што сумніўна ў сувязі з вышэй прыведзеным значэннем. Хутчэй за ўсё, балтызм, параўн. літ. síekas ‘мера вагі (зерня) = 6 гарцаў, г. зн. каля 20 л’, лат. síeke ‘тс’, якія далей звязаны з літ. síekti ‘спрабаваць дасягнуць чаго-небудзь’, seikʼti ‘вымяраць мерамі’. Аб апошніх словах гл. Фрэнкель, 781; Мюленбах-Эндзелін, 3, 857.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

засе́ка, -і, ДМ -се́цы, мн. -і, -се́к, ж. (спец.).

Завала са ссечаных і наваленых крыж-накрыж дрэў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прасе́ка, -і, ДМ -е́цы, мн. -і, -се́к, ж.

Дарога, вузкая паласа ў лесе, лесапарку, ачышчаная ад дрэў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

се́кчы

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сяку́ сячо́м
2-я ас. сячэ́ш сечаце́
3-я ас. сячэ́ сяку́ць
Прошлы час
м. се́к се́клі
ж. се́кла
н. се́кла
Загадны лад
2-я ас. сячы́ сячы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час секучы́

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сячы́

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сяку́ сячо́м
2-я ас. сячэ́ш сечаце́
3-я ас. сячэ́ сяку́ць
Прошлы час
м. се́к се́клі
ж. се́кла
н. се́кла
Загадны лад
2-я ас. сячы́ сячы́це

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лесасе́ка, -і, ДМ -се́цы, мн. -і, -се́к, ж.

Участак высечанага лесу або прызначаны для высечкі.

|| прым. лесасе́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нью́тан, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Адзінка сілы, роўная сіле, якая перадае масе ў 1 кг паскарэнне 1 м/сек².

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

папасячы́, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́ і папасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., каго-што і чаго (разм.).

Сячы доўга, неаднаразова.

П. дроў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасячы́ і пасе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак., каго-што.

Высечы (высекчы), ссячы ў вялікай колькасці, зусім.

Пасеклі малады лес.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абсе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; зак., каго-што.

Тое, што і абсячы.

|| незак. абсяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абсяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)