выху́кваць

‘выпускаць ротам паветра, каб сагрэць каго-небудзь, што-небудзь, прыцішыць боль’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. выху́кваю выху́кваем
2-я ас. выху́кваеш выху́кваеце
3-я ас. выху́квае выху́кваюць
Прошлы час
м. выху́кваў выху́квалі
ж. выху́квала
н. выху́квала
Загадны лад
2-я ас. выху́квай выху́квайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час выху́кваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

саграва́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. саграваць — сагрэць і сагравацца — сагрэцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак., каго-што.

1. Зрабіць цёплым, сагрэць; вярнуць нармальны стан.

А. настылыя ногі.

2. перан. Чуласцю, ласкай супакоіць, суцешыць.

А. сірату.

|| незак. адаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адаграва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абагрэ́ць, -рэ́ю, -рэ́еш, -рэ́е; -рэ́ты; зак., каго-што.

1. Сагрэць, зрабіць цёплым.

А. рукі.

А. кватэру.

2. перан. Ахінуць ласкай, клопатам.

А. сірату.

|| незак. абаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. абагрэ́ў, -рэ́ву, м. (спец.) і абаграва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ху́каць, -аю, -аеш, -ае; незак., на каго-што, у што і без дап.

Выпускаць ротам струмень паветра, каб сагрэць, прыцішыць боль і пад.

Х. на рукі.

|| аднакр. ху́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| зак. паху́каць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. ху́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

са..., прыстаўка (гл. с...).

I. Выкарыстоўваецца пры ўтварэнні дзеясловаў замест прыстаўкі «с...»:

1) перад дзвюма і больш зычнымі, напр.: саткаць, сагрэць, саслаць, саставіць;

2) перад зычнай з наступным «ь» або апострафам, напр.: салью, саб’ю.

II. Выкарыстоўваецца для ўтварэння назоўнікаў і прыметнікаў якія абазначаюць сумеснасць дзеяння, напр., саўдзельнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць і насядзе́ць, -сяджу́, -сядзі́ш, -сядзі́ць; -сядзі́м, -седзіце́, -сядзя́ць; -се́джаны; зак., што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра птушак: сагрэць яйкі цяплом свайго цела, выседжваючы птушанят.

2. Нажыць якую-н. хваробу ў выніку працяглага сядзення (разм.).

Н. гемарой.

|| незак. насе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абагрэ́ць, ‑грэю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., каго-што.

Зрабіць цёплым, сагрэць што‑н. Абагрэць рукі. □ Сёння я незвычайна радасны, Ну, не хлопец — усмешка адна: Цеплынёю дваццаціградуснай Абагрэла мяне вясна. Бураўкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абнядо́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Тое, што і абяздолены.

2. у знач. наз. абнядо́лены, ‑ага, м.; абнядо́леная, ‑ай, ж. Той, хто пазбаўлены долі; няшчасны. Сагрэць трэ было Беспрытоннага, Слёзы высушыць Абнядоленым. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сагрэ́цца, -грэ́юся, -грэ́ешся, -грэ́ецца; зак.

1. Сагрэць сябе, сваё цела.

С. ў хаце ля печы.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць гарачым, цёплым; нагрэцца.

Вада ў печы сагрэлася.

3. перан. Падабрэць ад добрых, сардэчных слоў, адносін.

Ад добрай парады сагрэлася душа.

|| незак. саграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. саграва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)