адкруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак., што.
1. Круцячы, аддзяліць, зняць, адшрубаваць; адарваць.
А. дрот.
А. гайку.
А. кран.
2. Павярнуўшы ўбок, адкрыць; раскручваючы, разгарнуць, раскрыць.
А. кран.
А. паперу.
○
Адкруціць галаву (вушы) каму (разм., незадав.) — пагроза пакараць, расправіцца.
|| незак. адкру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Разбра́тацца ’разарваць сваяцкую або сяброўскую сувязь’ (Нас.), ’разлічыцца, расправіцца’ (Жд. 2), рус. смал. разбрата́ться ’парваць з кім-небудзь сяброўскія адносіны’. Запазычана з польск. rozbratać się ’расстацца, разлучыцца з кім- або чым-небудзь’. Сюды ж разбра́т ’разрыў’: поўны разбрат са старым (Ластоўскі, Выбр., тв., 332).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́качацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разгладзіцца, расправіцца пры качанні.
2. у што. Качаючыся, абляпіцца, запэцкацца.
В. ў снег.
3. у чым. Пакачацца.
В. ў траве.
4. Паправіцца, выжыць (разм.).
Доўга хварэла, а потым выкачалася.
|| незак. выка́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шамаце́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шамацець, а таксама гукі гэтага дзеяння. Пачулася шамаценне шоўку. Асіпенка. Ледзь паспелі хлопцы расправіцца з нязваным госцем, як за дзвярыма пачулася зноў шамаценне... Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разде́латься разг.
1. упра́віцца;
2. (свести счёты) распра́віцца, расквіта́цца;
я с тобо́й разде́лаюсь я з табо́й распра́ўлюся (расквіта́юся).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
парашо́к, -шку́ і -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
1. -шку́. Дробна расцёртыя частачкі цвёрдага рэчыва.
Зубны п. (для чысткі зубоў).
2. -шка́. Лекавае рэчыва пэўнай дазіроўкі ў раздробненым выглядзе.
Лякарства ў парашках.
◊
Сцерці ў парашок каго (разм.). — жорстка расправіцца; звычайна як выраз пагрозы.
|| прым. парашко́вы, -ая, -ае.
Парашковае малако (з малочнага парашку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распраста́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Зрабіцца простым, роўным, разагнуцца. Вожык зноў заварушыўся, хустачка распрасталася і накрыла яго ўсяго. Васілевіч. // Напружыўшы мышцы, выпрастацца, расправіцца. Як сагнецца [стары], дык хоць ты разгінай яго, ніяк распрастацца не можа. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгла́дзіцца, ‑дзіцца; зак.
Зрабіцца гладкім, роўным, без складак. Нівы разгладзіліся. Плацце разгладзілася. // Расправіцца, знікнуць (пра маршчыны, няроўнасці). Суровыя складкі на ілбе [партызанаў] разгладзіліся, і строгі былі яго самкнёныя губы і выгнутыя чорнымі дужкамі вусы на іх. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перагры́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; ‑зём, ‑зяце; зак., каго-што.
1. Грызучы, перакусіць надвае, падзяліць на часткі. Завязаўшы на нітцы вузельчык, Іван перагрызае яе вострымі беласнежнымі зубамі. Лынькоў.
2. Пагрызці ўсё, многае.
•••
Горла перагрызці — жорстка, бязлітасна расправіцца з кім‑н. у парыве злосці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распатро́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Разм. Расправіцца з кім‑н., разбіць каго‑, што‑н. [Ермакоў], пачуўшы пра гарматы, загарэўся неадольнай думкай: — «ударыць знянацку, ушчэнт распатроніць і захапіць артылерыю!» Мележ. [Жорка:] — Прама завідкі бяруць: такога бандыта распатроніў ты... Беразняк. // Рэзка раскрытыкаваць каго‑, што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)