вівісе́кцыя, ‑і, ж.
Спец. Разрэз цела жывых арганізмаў з навуковай мэтай; жывое сячэнне.
[Ад лац. vivus — жывы і sectio — сячэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сагіта́льны, ‑ая, ‑ае.
Які дзеліць цела ўздоўж на правую і левую палавіны. Сагітальны разрэз галавы.
[Ад лац. sagitta — страла.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раско́сасць, ‑і, ж.
1. Касы разрэз вачэй.
2. Касавокасць, пры якой зрэнкі скіраваны ў бок ад носа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Распарэ́х ’прарэха’ (ганц., Сл. ПЗБ; Ян.) і ’разрэз на адзенні’ (Наша Ніва, 2005, 4 лістап.), ’распорка, дзірка’ (Сцяшк. Сл., Мат. Гом.), роспорэ́х, роспорэ́ха ’разрэз, прарэх’ (ТС). Ад распароць, гл. паро́ць; параўн. серб.-харв. ра́спор ’разрэз’. Незвычайная суфіксацыя прымушае дапусціць кантамінацыю распорак (гл.), прарэх (гл.), параўн. кантамінаваную форму распрарэ́х (ганц., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тарэ́ц, -рца́, мн. -рцы́, -рцо́ў, м.
1. Папярочны разрэз бервяна, бруса; папярочная грань чаго-н.
Т. дошкі.
2. Кароткі, звычайна шасцігранны драўляны брусок для машчэння вуліц.
3. Маставая з такіх брускоў.
|| прым. тарцо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Распо́рак ’разрэз, выраз у адзенні’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ), распо́рка ’тс’ (Сл. ПЗБ). Параўн. польск. rozporek ’разрэз у адзенні’, славен. razporek ’тс’. Да пароць (гл.). Для славенскага слова Сной₂ (606) рэканструюе першаснае значэнне — ’месца, дзе адзенне распоратае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распо́рак, ‑рка, м.
Фасонны разрэз у адзенні; распорка. Кацялком пабразгвае нямецкі «зольдат», апрануты ў лёгкі мышынага колеру фрэнчык з распоркам ззаду. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прае́рх ’разрэз у штанах, спадніцы’ (Сцяшк. Сл., Шатал.). Метатэза з прарэх (aj (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шыры́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разрэз у пярэдняй частцы штаноў; прарэх. — Знайшлі каго назначаць старшым! — ускоквае Нікіціна. — Ён нават шырынкі сабе не зашпіліць! Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абло́м, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абламваць — абламаць і стан паводле знач. дзеясл. абломвацца — абламацца.
2. Месца пералому.
3. Профіль, разрэз архітэктурнай дэталі. Просталінейныя абломы. Крывалінейныя абломы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)