разла́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разладзіць.
2. у знач. прым. Які прыйшоў у непрыгоднасць; няспраўны. Разладжаны станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разла́джаны
1. разла́женный;
2. разла́женный, расстро́енный;
3. расша́танный;
1-3 см. разла́дзіць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разла́джваць несов.
1. разла́живать;
2. разла́живать, расстра́ивать;
3. расша́тывать;
1-3 см. разла́дзіць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбуры́ць, -буру́, -бу́рыш, -бу́рыць; -бу́раны; зак., што.
1. Б’ючы, ламаючы, знішчыць, ператварыць у руіны.
Р. дом.
Р. мост.
2. перан. Парушыць, разладзіць, знішчыць.
Р. планы непрыяцеля.
Р. сям’ю.
|| незак. разбу́рваць, -аю, -аеш, -ае і разбура́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. разбу́рванне, -я, н. і разбурэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расстро́іць, -ро́ю, -ро́іш, -ро́іць; -ро́ены; зак.
1. каго-што. Парушыць парадак, строй чаго-н.
Р. калону вучняў.
2. што. Парушыць лад, строй (пра музычныя інструменты).
Р. скрыпку.
3. што. Прывесці ў заняпад, прычыніць шкоду.
Р. гаспадарку.
4. Давесці да ненармальнага стану, хваробы.
Р. здароўе.
5. што. Перашкодзіць ажыццяўленню чаго-н., разладзіць.
Р. планы.
6. каго (што). Засмуціць, давесці да дрэннага настрою.
Сваімі паводзінамі сын моцна расстроіў бацькоў.
|| незак. расстро́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. расстро́йства, -а, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак., каго-што.
1. Знішчыць, разбурыць узрывам. Падарваць танк. Падарваць мост. □ Каб не здавацца ў рукі ворагу, «Вараг» падарвалі і падтрымалі славу рускага флоту. Колас.
2. перан. Нанесці шкоду, аслабіць, разладзіць. Падарваць аўтарытэт. □ Гераічная барацьба лепшых сыноў рабочага класа падарвала ўстоі самаўладства, устоі векавечнай цемры, няволі. Купала. // Разм. Сапсаваць сваё або чыё‑н. здароўе. [Асмалоўскі:] — Хоць бы пасаромеўся, што нябожчыцу-жонку падарваў на рабоце. Сіўцоў.
•••
Падарваць жывот (жываты) — тое, што і надарваць жывот (жываты) (гл. надарваць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахісну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
1. Хіснуўшы, нахіліць. Вецярок, нахлынуўшы раптоўна, І кусты, і травы пахісне. Прануза. / у безас. ужыв. Пахіснула, З ног яго [Данілку] зваліла, А ў вачах — зялёныя кругі. Бялевіч.
2. перан. Зрабіць менш устойлівым, трывалым. [Лясніцкі:] — [Немцы] хочуць пахіснуць наш аўтарытэт сярод насельніцтва і робяць бандыцкія налёты пад выглядам партызан. Шамякін. Падзеі апошніх часоў пахіснулі .. [Аўгінін] погляд на трываласць пэўнага ладу жыцця. Колас. // Прымусіць усумніцца ў чым‑н., выклікаць няўпэўненасць. Суровыя, напружаныя, часта нават небяспечныя для жыцця дні не пахіснулі нікога ні ў абкоме, ні ў райкомах. Казлоў. // Разладзіць, пагоршыць. Пахіснуць здароўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расстро́іць, ‑строю, ‑строіш, ‑строіць; зак., каго-што.
1. Парушыць строй, парадак чаго‑н. Расстроіць рады праціўніка. // Вывесці са стану раўнавагі, гатоўнасці. — Класавы вораг выкарыстоўвае любыя метады, каб расстроіць шчыльныя шэрагі бальшавіцкай моладзі. Мележ.
2. Парушыць строй, лад (музычнага інструмента). Расстроіць піяніна.
3. Перашкодзіць ажыццяўленню чаго‑н.; разладзіць. Расстроіць бяседу. Расстроіць вяселле. Расстроіць планы.
4. Прычыніць вялікую шкоду, прывесці ў заняпад. Расстроіць гаспадарку.
5. Давесці да ненармальнага стану, хваробы. Расстроіць страваванне.
6. Пазбавіць добрага настрою, засмуціць. Расстроіць непрыемнай весткай. □ — Ну, вядома, і яна плача. Адну парадаваў, другую расстроіў. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развалі́ць, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак., што.
1. Прымусіць распасціся; раскідаць (што‑н. сабранае ў якім‑н. парадку, складзенае). Разваліць штабель бярвення. // Раскалоць, разламаць на асобныя часткі ўдарам; рассячы. Разваліць калоду. / у безас. ужыв. — Памятаеце, як я вам расказваў пра Паківачову адрыну? — спытаў Алесь. — Ну, яшчэ дуб сухі амаль над нашай галавою разваліла. Караткевіч.
2. Разм. Разбурыць, ператварыць у руіны. Разваліць хату. □ — Прыйшлі ноччу — двое мужчын, адна баба. Набілі ў школе вокны, развалілі печ... Навуменка.
3. перан. Давесці да поўнага расстройства, да заняпаду; разладзіць. Разваліць работу. Разваліць дысцыпліну. □ — Яно праўда, — згадзіўся Косця, — дружную брыгаду не разваліш. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́рта, -ы, ДМ ка́рце, мн. -ы, карт, ж.
1. Зменшаны чарцёж зямной паверхні, зорнага неба або паверхні якой-н. планеты.
Геаграфічная к.
К.
Месяца.
Астранамічная к.
2. Адзін з цвёрдых папяровых лісткоў, якія складаюць калоду для гульні і адрозніваюцца паміж сабой па намаляваных на іх умоўных фігурах або ачках чатырох масцей.
Калода карт.
3. мн. Гульня пры дапамозе калоды такіх лісткоў.
Гульня ў карты.
4. Бланк для запаўнення якімі-н. звесткамі.
Санаторная к.
◊
Зблытаць карты — разладзіць, парушыць чые-н. планы, намеры.
І карты ў рукі — пра таго, хто мае ўсе магчымасці, умовы для чаго-н.
Карта біта — пра чый-н. правал, пройгрыш.
Раскрыць карты — перастаць трымаць у тайне свае планы і намеры.
Ставіць на карту што — рызыкаваць чым-н., спадзеючыся на выгаду, выйгрыш.
|| прым. карцёжны, -ая, -ае (да 3 знач.) і ка́ртачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)