гурці́ць

‘набіваць на манеце рабро, абадок (гурціць манеты); збіраць, зганяць каго-небудзь у гурт’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гурчу́ гурці́м
2-я ас. гурці́ш гурціце́
3-я ас. гурці́ць гурця́ць
Прошлы час
м. гурці́ў гурці́лі
ж. гурці́ла
н. гурці́ла
Загадны лад
2-я ас. гурці́ гурці́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час гурцячы́

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Жэ́бры ’рэбры’ (Сцяшк. МГ). З польск. żebro ’рабро’. Гл. рабро.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кант¹, -а, М ка́нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Востры край, рабро чаго-н.

К. стала.

2. Каляровы шнурок, аблямоўка па краях або швах адзення, часцей форменнага.

3. Палоска, якой абклеены (абведзены) па краях у выглядзе рамкі малюнак, табліца і пад.

|| памянш. ка́нцік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. ка́нтавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Парэ́брына ’тое ж, што і рабрына’ (ТСБМ, абл., Янк. 1), порэ́брина ’рабро ў кашы’ (ТС), порэбʼе ’рэбры ў кошыку’ (З нар. сл., навагр.). Конфіксныя ўтварэнні ад рабро (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рабры́на, ‑ы, ж.

Разм. Адно рабро (у 1, 2 знач.). [Шпулькевіч:] — На мяне напалі палякі, збілі, рабрыну зламалі, нават знак астаўся. Чорны. Упёршыся худымі і пругкімі .. нагамі ў рабрыну вялікай лодкі, «кароль вугроў» паволі і няспынна разгойдваўся ўперад-назад. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ро́беркі, рёбірцы ’рэбры’ (Юрч. СНЛ). Да рабро (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ребро́ ср.

1. анат. рабро́, -ра́ ср., разг. рабры́на, -ны ж.;

2. мат. рабро́, -ра́ ср.;

3. (ящика, бруса, доски и т. п.) кант, род. ка́нта м., руб, род. ру́ба м.;

◊

поста́вить вопро́с ребро́м паста́віць пыта́нне ру́бам;

пересчита́ть рёбра пералічы́ць рэ́бры.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ву́точка ’рабро ў кошыку’ (КСТ). Відаць, ад вы́тачка з характэрным для поўдня Беларусі пераходам ы > у пасля губных.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дабро́, -а́, н.

1. Усё станоўчае, карыснае.

Жадаць дабра каму-н.

2. Добрыя справы, учынкі.

За маё д. ды мне ў рабро (з нар.). Зрабіць многа дабра людзям.

3. Маёмасць, рэчы, пажыткі (разм.).

У іх куфры поўныя дабра.

4. Што-н. нягоднае, непатрэбнае, дрэннае (разм., іран.).

Такога дабра нам і дарма не трэба.

◊

Не з дабра — не ад добрага жыцця.

Не на дабро — пра тое, што можа прывесці да дрэнных вынікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Рэбрапло́днік ’расліна Pleurospermum’ (Кіс.). Назва ўтворана шляхам асноваскладання ад рабро (гл.) і плод (гл.) паводле знешняга выгляду плода, які мае вострыя канты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)