пазава́льваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Заваліць чым-н. усё, многае або ўсіх, многіх.
П. ямы кампостам.
П. праходы мэбляй.
2. перан., што. Праваліць усё, многае (разм.).
П. экзамены па асноўных прадметах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Про́валь, про́вэль ’прорва, бездань’ (Нас., Нікан.). Рус. прова́ль ’тс’. Дэрыват ад правалі́ць(ца) з суф. ‑ь. Гл. яшчэ права́лле.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазава́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Заваліць чым‑н. усё, многае або ўсіх, многіх. Пазавальваць ямы каменнем. Пазавальваць праходы.
2. перан. Разм. Праваліць усё, многае. Пазавальваць экзамены па асноўных прадметах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
права́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. праваліцца, праваліць.
2. Месца, якое правалілася, паглыбленне.
Глыбокі п. у гарах.
3. перан. Поўная няўдача ў якой-н. справе.
П. планаў інтэрвентаў.
4. перан. Адсутнасць яснага ўспрымання ўсяго навакольнага (пры некаторых хваробах, ап’яненні).
Правалы памяці.
|| прым. права́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Правале́нны ’акаянны, пракляты, надта скупы’ (Шат.), параўн. рус. перм. прова́льный (человек) ’акаянны, прапашчы чалавек’. Да праваліць < валіць. Параўн. семантыку прапашчы < пасці, падаць, а таксама праклён каб ты праваліўся!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
проваля́ть сов.
1. (обработать валянием) звалі́ць;
проваля́ть во́йлок звалі́ць ля́мец;
2. (валять некоторое время) правалі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пракаці́ць, -качу́, -ко́ціш, -ко́ціць; -ко́чаны; зак.
1. што. Перамясціць коцячы.
П. бочку.
2. каго. Правесці для забавы.
П. на машыне.
3. Хутка праехаць (разм.).
Нехта пракаціў на веласіпедзе.
◊
Пракаціць на вараных (уст.) — не выбраць, праваліць на выбарах [першапачаткова, пры балаціроўцы шарамі, пакласці чорныя, нявыбарчыя шары].
|| незак. прака́тваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.) і прако́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Права́лле, провалье ’правал’: от улез провалье, лье і лье дождж, ’прорва, пропасць’ (ТС). Рус. паўд. мн. л. правалья ’пролагі, пячоры’, укр. провалля ’пропасць, роў’. Ад праваліць < валіць з суф. ‑ьje, або ад правші з суф. зборнасці. Адносна суфіксацыі гл. Сцяцко, Афікс. наз., 201. Гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазраза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зрэзаць усё, многае. Пазразаць кветкі з клумбы. // Зняць няроўнасці ўсюды, у многіх месцах. [Донька:] — Чатырох гектараў хмызняку як і не было! Купіны таксама пазразалі. Паслядовіч. // перан. Разм. Скараціць памеры ўсяго, многага. Пазразаць ліміты.
2. перан. Разм. Праваліць на экзамене ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Права́львацца, прова́львацца ’праломвацца, дзіравіцца’ (ТС), сюды ж палес. провалі́лосо неба (пра залеву, навальніцу), якое Талстыя (ПЭСб, 10) супастаўляюць у якасці палеска-паўднёваславянскай паралелі з серб.-харв. провалио се облак ’прайшоў лівень’, про̏вала облака ’лівень, залева’. Да праваліць ’прабіць, праламаць’, што да валіць ’біць, ламаць’, параўн. ням. Volkenhruch ’лівень’, літаральна ’пралом воблака, у воблаках’ (Гарачава, Этимология–1984, 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)