снача́ла нареч. спача́тку, спярша́, перш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

на́перво нареч., прост. спача́тку, спярша́; (прежде всего) перш за ўсё;

◊

пе́рво-на́перво перш-на́перш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́рво-на́перво нареч., прост. пе́рш-на́перш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіпо́тэза, -ы, мн. -ы, -тэз, ж.

Навуковае меркаванне, якое прыводзіцца для тлумачэння тых ці іншых з’яў і патрабуе тэарэтычнага абгрунтавання і праверкі на вопыце, перш чым стаць навуковай тэорыяй.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сперва́ нареч., разг. спача́тку, спярша́, перш, ране́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агавары́цца, -вару́ся, -во́рышся, -во́рыцца; зак.

1. Зрабіць агаворку; загадзя папярэдзіць, растлумачыць.

Перш як чытаць даклад, трэба а.

2. Памылкова сказаць не тое, што трэба.

А. ад хвалявання.

|| незак. агаво́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сазвані́цца, -званю́ся, -зво́нішся, -зво́ніцца; зак.

Звязацца з кім-н. па тэлефоне, а таксама пазваніўшы па тэлефоне, дамовіцца пра што-н.

Перш чым ехаць да сястры, трэба с.

|| незак. сазво́ньвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пре́жде

1. нареч. (когда-то) не́калі; калі́сьці, калі́сь; (раньше) ране́й;

2. нареч. (сначала) спача́тку; (сперва) спярша́, перш;

3. предлог, уст. (до чего) да (чаго); (перед чем) пе́рад (чым);

пре́жде о́тпуска да адпачы́нку, пе́рад адпачы́нкам;

4. предлог (раньше) ране́й, перш;

пришёл пре́жде всех прыйшо́ў ране́й (перш) за ўсіх;

◊

пре́жде всего́ перш за ўсё, перш-на́перш;

пре́жде чем союз ране́й як (чым), перш як (чым);

пре́жде вре́мени ране́й ча́су.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чым¹, злуч.

1. злуч. параўнальны. Ужыв. для сувязі параўнальных сказаў і членаў сказа са значэннем параўнання, супастаўлення, якія паясняюць у галоўным сказе прыслоўе ці прыметнік у форме вышэйшай ступені параўнання.

Лепш ехаць, чым ісці.

Я крыху дужэйшы, чым ты думаеш.

2. злуч. супастаўляльны. Падпарадкоўвае даданыя супастаўляльныя сказы і часткі сказа пры суадносным слове «тым» у галоўным сказе.

Чым хутчэй імчыцца аўтамабіль, тым далей павінны свяціць яго фары.

3. Уваходзіць у склад састаўнога непадзельнага злучніка «перш чым», пры дапамозе якога падпарадкоўваюцца даданыя часавыя сказы.

Перш чым есці, трэба мыць рукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пе́ршэ ’перш, першы раз’ (ТС), пэршэ ’перш-наперш’ (драг., Сл. ПЗБ). Да перш (гл.). Параўн. таксама польск. pierwsze, pierso ’першы раз’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)