пераці́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. пераціраць — перацерці (у 3, 5 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Перасмуры́жыць (пірясмурыэюыць) ’перацерці, перарэзаць (напр., бутэльку) пры дапамозе вяровачкі’ (Бяльк.). Да пера- і смурыжыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перамя́ць сов.
1. перемя́ть;
2. см. перакамячы́ць;
3. см. пераце́рці 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перашарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
1. Вышараваць нанава, яшчэ раз. Перашараваць падлогу.
2. Вышараваць, пашараваць усё, многае.
3. Шаруючы чым‑н., перацерці, перарэзаць на часткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перацёрты
1. в разн. знач. перетёртый;
2. перемя́тый;
3. истёртый;
1-3 см. пераце́рці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераціра́ць несов.
1. в разн. знач. перетира́ть;
2. (лён, коноплю) перемина́ть;
3. истира́ть;
1-3 см. пераце́рці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перемя́ть сов.
1. (сильно измять, измять всё или многое — одежду, бумагу) перамя́ць, памя́ць; перакамячы́ць, пакамячы́ць;
2. (ягоды) пераці́снуць, паці́скаць, перадушы́ць, падушы́ць; (размять) пераце́рці, паце́рці, ператаўчы́, патаўчы́;
3. (перемесить) перамясі́ць, памясі́ць;
4. (траву) стапта́ць, ператапта́ць, патапта́ць, вы́таптаць, павыто́птваць;
5. (лён, пеньку) пераце́рці, перамя́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сце́рці ’зняць з паверхні, саскрабеш’, ’намуляць’, ’ператварыць у аднародную масу’, ’апрацаваць (лён)’, ’змарнаваць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ), ’правесці (час)’ (Ласт.), ’запаліць (запалку)’, ’памыць (падлогу)’ (Мат. Гом.), ’з’есці’ (люб., Нар. ск.), сцерць ’перацерці, выцерці’ (Нас., Сл. ПЗБ, Бяльк., Растарг.), сцёрці ’расціснуць, разарваць на дробныя часткі’ (Варл.). Да церці (гл.) у розных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падра́ць, ‑дзяру, ‑дзярэш, ‑дзярэ; ‑дзяром, ‑дзераце; зак., каго-што.
1. Парваць, разарваць на часткі. Спакойна і ўпэўнена.. я выцягнула бюлетэнь з сумачкі, падрала яго на дробныя кавалкі. Савіцкі. [Валя:] — А дома маці лае, што сукенку падрала, што ўсе ногі ў стрэмках і смале. Грахоўскі.
2. Знасіць, неахайна або доўга носячы што‑н. Падраць абутак. Падраць за лета рубашку.
3. Разрываючы, забіць усіх, многіх (пра драпежных птушак і звяроў). Каршун падраў усіх курэй.
4. і чаго. Перацерці на тарцы нейкую колькасць чаго‑н. Падраць крыху бульбы на бліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перавя́ць, смал. перевя́ть ’парваць, перацерці (пра вяроўку, ліну)’ (Этимология–1981, 72). Да пера- (гл.) і вять ’рваць, церці’, якое да прасл. *vęti < і.-е. u̯en‑ ’біць, раніць’, гоц. wunds ’раніць’, англ. wen (< прагерм. *wanja), кімр. ym‑wan ’біцца, змагацца’, карнуэлск. gwane ’праколванне’, англ.-сакс. Wenn ’пухліна’, ’гуз ад удару’ і інш. < і.-е. *u̯a‑/*u̯o‑/*u̯ə‑, параўн. лат. vâts ’рана’, літ. votìs ’адкрытая скула, нарыў’. З гэтым дзеясловам са значэннем ’рваць, церці’, рус. валаг. вя́ха ’куча, бярэмя, ноша’, а таксама ’ўдар, аплявуха, грымак, кухталь’ (семантыка ’біць’) звязваецца бел. полац. вяхотка 2 (гл.) ’чарада, куча’, якое ў ЭСБМ (2, 336) падаецца з паметай “няясна” (Гарачава, Этимология–1981, 72–74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)