пераступа́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераступаць 1 — пераступіць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажаргну́ць
‘пераступіць праз каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перажаргну́ |
перажаргнё́м |
| 2-я ас. |
перажаргне́ш |
перажаргняце́ |
| 3-я ас. |
перажаргне́ |
перажаргну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перажаргну́ў |
перажаргну́лі |
| ж. |
перажаргну́ла |
| н. |
перажаргну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перажаргні́ |
перажаргні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перажаргну́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перажыргну́ць
‘пераступіць праз каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перажыргну́ |
перажыргнё́м |
| 2-я ас. |
перажыргне́ш |
перажыргняце́ |
| 3-я ас. |
перажыргне́ |
перажыргну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перажыргну́ў |
перажыргну́лі |
| ж. |
перажыргну́ла |
| н. |
перажыргну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перажыргні́ |
перажыргні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перажыргну́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
папераступа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што і без дап.
Пераступіць усё, многае; пераступіць (з нагі на нагу) некалькі разоў. Папераступаў лужыны і пайшоў. □ Даўшы з дзвярэй «дзень добры»,.. [Ціхон] памыляў вуснамі, папераступаў з нагі на нагу, а потым сказаў: — Ведаеш, хлопча, я не так сабе да цябе прыйшоў. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераступа́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да пераступіць 1.
2. (у спалучэнні са словам «нагамі»). Ісці, рухацца. Наталля ішла вельмі доўга, не верачы, што можа пераступаць нагамі, дакранацца рукамі да халоднай белай сцяны. Скрыган. Старыя мужчыны выязджалі ціха — звыкла, цвёрда пераступаючы нагамі за коньмі. Чорны.
пераступа́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да пераступіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ажырга́ць ’асядлаць (каня)’ (Сцяшк. МГ), абжаргаць ’абняць нагамі’ (Карскі, Мат. Ковенск.), ажыргнуць ’пераступіць праз што-небудзь’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ. žìrgas ’конь’, apžer̃gti ’растапырваць’. Гл. Урбуціс, Baltistica, V (I), 1969, 59.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перажэ́рґаць ’пераступаць, пераскокваць’ (Сл. ПЗБ), перажэ́ргнуць (Сцяшк. Сл.), пэрэжаргну́ть ’тс’ (пін., Шатал.), перажыргну́ць ’пераступіць’ (докш., Янк. Мат.), перажыга́ць ’пераступаць’ (смарг., Сл. ПЗБ). Да пера- і жэргаць (жа́рг̳аць, жы́рг̳аць) ’пераступаць, пералазіць, скакаць, ступаць, крочыць, мераць крокам’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пару́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.
1. што. Перашкодзіць нармальнаму стану, развіццю чаго-н., перарваць.
П. маўчанне.
П. сон.
2. што. Не захаваць чаго-н., пераступіць што-н.
П. дагавор.
П. дысцыпліну.
П. граніцу (незаконна перайсці яе).
3. каго-што. Скрануць, разварушыць.
П. пчол.
П. яйкі ў птушыным гняздзе.
|| незак. паруша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. парушэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парушыць; зламаць, перайсці, пераступіць (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Пярэ́ступ ’расліна Bryonia L.’ (Кіс.), перэ́ступ ’расліна, якая, падобна да хмелю, абвівае платы ў агародах’ (ТС). Параўн. укр. пере́ступ, пере́ступень ’тс’, рус. переступень ’тс’, польск. przestąp ’тс’. Выводзіцца ад пераступі́ць ’перамясціцца, перайсці’, бо расліна “пераступае” (= пералазіць) праз плот, параўн. ЕСУМ, 4, 346; Банькоўскі, 2, 908.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)