спрабану́ць
‘паспрабаваць што-небудзь і без прамога дапаўнення’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
спрабану́ |
спрабанё́м |
| 2-я ас. |
спрабане́ш |
спрабаняце́ |
| 3-я ас. |
спрабане́ |
спрабану́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
спрабану́ў |
спрабану́лі |
| ж. |
спрабану́ла |
| н. |
спрабану́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
спрабані́ |
спрабані́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
спрабану́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
отве́дать сов., разг., прям., перен. пакаштава́ць, паспыта́ць, паспрабава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).
1. Сунуцца, паказацца куды-н.
П. ў дзверы.
2. перан. Паспрабаваць што-н. зрабіць, памкнуцца.
П. сказаць слова.
|| незак. патыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закаштава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., чаго і без дап.
Разм. Паспрабаваць на смак; пакаштаваць. Закаштаваць каравая.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паспыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., што і чаго.
1. Пакаштаваць, паспрабаваць на смак.
П. кураціны.
2. перан. Зведаць у жыцці, на практыцы (разм.).
П. на сваёй скуры што-н. (пераканацца ў чым-н. на сваім вопыце; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паспыта́ць ’паспрабаваць на смак’ (Бяльк., Касп., Бір.), паспы́так ’каштаванне, ці смачна’ (КЭС, лаг.; Нас.). Укр. поспита́ти ’пакаштаваць’, балг. опи́там ’паспрабаваць на смак ежу, напой’, н.-луж. pospytaś ’трохі паспрабаваць’, в.-луж. pospytować ’праводзіць доследы’. У іншых слав. мовах гэта лексема звязана са значэннем ’пытацца’, ’прасіць’, ’шукаць’, ’рабіць прапанову’. Да спытаць < пыта́ць < прасл. pytati/pitati з першасным значэннем ’кроіць, рэзаць, сячы’, г. зн. ’адразаючы, адсякаючы, даведвацца пра гэты прадмет’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перакуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак.
1. што. Курачы, паспрабаваць (многа гатункаў тытуню).
П. нямала розных цыгарэт.
2. Многа накурыўшыся, прычыніць сабе шкоду.
Перакурыў, цяпер баліць галава.
3. Зрабіць кароткі перапынак для курэння (разм.).
|| незак. пераку́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́нуцца¹, -нуся, -нешся, -нецца; су́нься; зак. (разм.).
Кінуцца, палезці куды-н., паспрабаваць зрабіць што-н.
Сунуўся ў дзверы, ды назад.
С. ў бойку хлопцы не адважыліся.
◊
Сунуцца з (сваім) носам (разм., неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.
|| незак. со́вацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дакрану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. да каго-чаго. Даткнуцца да каго-, чаго-н.
Печ так нагрэлася, што не д.
2. да чаго. Паспытаць, паспрабаваць што-н. (звычайна з адмоўем).
Вельмі спяшаліся, да пачастунку нават не дакрануліся.
|| незак. дакрана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пасмакава́ць ’паспрабаваць на смак’ (Касп.). Да смак (гл.). Паводле тэрыторыі пашырэння (Віцебшчына) можна меркаваць аб кальцы з літ. paskanáuti ’тс’ < skõnis ’смак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)