прихлеба́тель разг. падхалі́м, -ма м.; нахле́бнік, -ка м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падхалі́місты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Схільны да падхалімства; які дзейнічае як падхалім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падхалі́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

Жан. да падхалім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лізу́н, ‑а, м.

Разм.

1. Той, хто любіць лізаць, лізацца (пра жывёл).

2. Той, хто любіць цалаваць, цалавацца.

3. перан. Ліслівец, падлізнік, падхалім.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Лі́зус ’ліслівец’ (паўн.-зах., КЭС) запазычана з польск. lizus ’падхалім’. Да лізаць (Слаўскі, 4, 312–313).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падхалі́мнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Паводзіць сябе як падхалім. [Сабалеўскі] не столькі распытваў пацярпеўшых для высвятлення справы, колькі падхалімнічаў і выслужваўся перад сваімі, як ён называў іх, «калегамі». Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Аблы́жны ’ілжывы, хлуслівы, фальшывы’, аблыжна (Нас., Касп.), аблыжнік ’падхалім’ (КЭС), гл. ілгаць. Рус. облыжный, магчыма, запазычанне з беларускай (аб гэтым сведчыць словаўтваральная і фанетычная структура слова).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Лашчо́нец, лашчоніц ’падхалім, падліза’ (Бяльк.). Утворана ад лашчыць (гл.). Дзеяслоў лашчоніцца ’лашчыцца (пра падхаліма)’ мае адыменнае ўтварэнне. Аб суфіксе ‑онец гл. Сцяцко, Афікс. наз., 26–27.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Прыбро́дка, прыбрю́тка ’прыблудная жанчына (прыйшла з другога сяла)’ (Сіг.). Сюды ж, відаць, зафіксаванае Ластоўскім прыбрэдка з рэканструяваным, магчыма, пераносным значэннем ’падхалім, падхалімка’ (Ласт.). Да прыбрысці́, брысці (гл.), параўн. наброд (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

езуі́т, ‑а, М езуіце, м.

1. Член манаскага каталіцкага ордэна «Таварыства Ісуса», адной з самых рэакцыйных і ваяўнічых арганізацый каталіцкай царквы.

2. перан. Пра хітрага, крывадушнага чалавека, здольнага на ўсякую подласць. Пад ласкай вясёлага жартаўніка і балаболкі.. хаваўся хітры езуіт, падхалім-пралаза і крывадушны, з мізэрнай душой чалавек. Машара.

[Ад лац. формы імя Ісус — Jesus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)