прыпол, падол
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ Мытрахля́сьце, мытрахлясці ’абтрапаны падол вопраткі, адзення’ (Касп., Сл. Эп.-Шып.). Да матрахлясы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паста́ўка ’падол, ніжняя частка жаночай кашулі, якая шыецца з грубага палатна’ (Бяльк.). Да по́стаўка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аблямава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.
Абшыць па краях палоскай з другога матэрыялу. Аблямаваць падол спадніцы. // перан. Акружыць што‑н., размясціцца вакол чаго‑н. Хмызняк зялёнай стужкай аблямаваў берагі возера.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пеляна́, пелена́, піліна́ ’падол, пярэдні ніжні край кашулі’ (Федар. 1; Янк. 1; Маш.; Дзмітр.; навагр., Шн.; Сцяшк. Сл.), пе́ляна ’тс’ (ст.-дар., Нар. сл.), пе́ляна, пе́лянь, пе́лена́, пе́ліна, піляна́, пяляна́ ’прыпол’ (Мог. Маг.), ’падол у сарочцы, сукенцы’ (Сл. ПЗБ; мазыр., Мат. Гом.), ’палатно, якім кума пакрывала дзіця пры абрадзе’ (карм., Мат. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падкі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
1. Кідаючы, наблізіць да каго-, чаго-н.
П. бліжэй дровы.
2. Падшыць, падфастрыгаваць.
П. падол сукенкі.
|| незак. падкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.) і падкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падкі́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1 знач.), падкіда́нне, -я, н. (да 1 знач.) і падкі́дванне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шлейф, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Доўгі падол жаночай сукенкі, які цягнецца ззаду.
2. перан. Тое, што цягнецца, сцелецца за чым-н.
Вадзяны ш. за цеплаходам.
Ш. газу.
3. Комплекс навясных і прычапных агрэгатаў да самаходнай машыны (спец.).
Ш. машын для трактара.
|| прым. шле́йфны, -ая, -ае (да 1 знач.) і шле́йфавы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Паднадо́лак ’падбіўка’ (Касп., Сл. ПЗБ), ’ніжняя частка, якую падрубліваюць’ (Інстр. I, Сцяшк. Сл.). З пад‑, на-, дол з суф. ‑ак. Параўн. падол.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́лена ’падол (ніжні край спадніцы)’ (нараўл., ельск., Мат. Гом.), ’ніжні край кашулі’ (Арх. Федар.), ’прыпол’ (лун., Сл. Брэс.; ТС), пе́ліна ’прыпол’ (Мат. Гом.), пелена́ ’падол, прыпол’ (ПСл). Укр. пе́лена́ ’падол кашулі; ніжні край страхі’, рус. наўг., пск. пелена́ ’сшытая полка; палотнішча’, чэш., славац. plena, славен. peleníca, pelna, plẹ́na, pleníca, pelníca, серб.-харв. ре̏лена, pelèna, макед., балг. пелена, ст.-слав. пелена. Прасл. *pelenā і pelnā, роднасныя лац. pellis < pelnis, ст.-грэч. πέλας ’скура’, ст.-в.-ням. fel ’тс’, ст.-англ. filmen ’скурка (на крайняй плоці)’, літ. plėnė̃ ’скурка, плеўка’, ст.-прус. pleynis < і.-е. *pel‑ ’покрыва, адзежа, абалонка’ (Махэк₂, 458; Аткупшчыкоў, Из истории, 134–135). Гл. таксама пеляна́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
подо́л
1. (нижний край платья) падо́л, -до́ла м.; (пола платья) прыпо́л, -лу м.;
подня́ть подо́л пла́тья падня́ць падо́л суке́нкі;
де́вочка принесла́ в подо́ле не́сколько масля́т дзяўчы́нка прыне́сла ў прыпо́ле не́калькі масляко́ў;
2. обл. (низкое место под горой) далі́на, -ны ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)