науща́ть несов., уст. падгаво́рваць; (подстрекать) падбухто́рваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Намушча́ць ’падгаворваць, падбухторваць’ (Нас.), ’навучаць’ (Гарэц., Др.). Відаць, да муціць ’муціць, перан. падбухторваць’, параўн. намуціць ’нагаварыць, напляткарыць’, збліжана таксама да навушчиць ’падгаворваць, падбухторваць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намо́ўліваць
‘падгаворваць каго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
намо́ўліваю |
намо́ўліваем |
| 2-я ас. |
намо́ўліваеш |
намо́ўліваеце |
| 3-я ас. |
намо́ўлівае |
намо́ўліваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
намо́ўліваў |
намо́ўлівалі |
| ж. |
намо́ўлівала |
| н. |
намо́ўлівала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
намо́ўлівай |
намо́ўлівайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
намо́ўліваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падмаўля́ць
‘падгаворваць каго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падмаўля́ю |
падмаўля́ем |
| 2-я ас. |
падмаўля́еш |
падмаўля́еце |
| 3-я ас. |
падмаўля́е |
падмаўля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
падмаўля́ў |
падмаўля́лі |
| ж. |
падмаўля́ла |
| н. |
падмаўля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
падмаўля́й |
падмаўля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
падмаўля́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
поду́чивать несов., разг.
1. (немного обучать) падву́чваць, навуча́ць;
2. (подговаривать) падву́чваць, падгаво́рваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Камані́ць, къмані́ць ’падгаворваць’ (міёр., Нар. сл.). З гамані́ць (гл.). Блізкая семантыка ў рус. пск. гомони́ться ’раіцца, перагаворвацца’, гомо̇ни́ть ’па-сяброўску гутарыць паміж сабою’. Пераход звонкіх//глухіх характэрны для былога балтыйскага арэалу (параўн. рус. гумани́ка ’марошка’ — кумани́ка ’ажыны’, ’марошка’; гл. камані́ца 2).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
настра́иватьII несов.
1. муз., радио настро́йваць; (налаживать) нала́джваць;
2. перен. настро́йваць; (подстрекать) падбухто́рваць; (подбивать) падбіва́ць; (подговаривать) падгаво́рваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Навушча́ць ’падбухторваць’ (калінк., Арх. ГУ). Укр. науща‑ ти ’навучаць, настаўляць; падгаворваць, падбухторваць’, рус. наущить ’падбухторваць’; усе са спалучэння на+усти (Фасмер, 3, 49), гл. вуста, што добра відаць у формах закончанага трывання: ст.-рус. наустити, рус. наустить ’угаварыць, падбух-торыць© укр. наустити ’падвучыць, падбухторыць’, семантычнае развіццё, відаць, ад ’пастаянна мець на вуснах’ — ’угаворваць’, як у рус. внушать ’намаўляць’, літаральна ’ўкладваць у вушы’. Не выключана сувязь з вуськаць ’падбухторваць; цкаваць’ (Яўс.), якое выводзяць з вусь, усь ’вокліч, якім нацкоўваюць сабак’ (што ў сваю чаргу з кусь ’тс’, гл. ЭСБМ, 2, 234) ці рус. науськать ’намовіць; паслаць’, якое Фасмер (там жа) лічыць расшырэннем з наустить; блізкасць беларускага і рускага слоў прымушае не пагадзіцца з апошнім меркаваннем, хутчэй за ўсё гэта другаснае збліжэнне, таксама як і збліжэнне з навучаць, што паўплывалі на семантыку слова. Роднаснае літ. äuscioti ’балбатаць, шаптаць’∼прасл. *ustjatiy гл. Трубачоў, Проспект, 36; Мартынаў, Лекс. Палесся, 14.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
подбива́ть несов.
1. падбіва́ць; см. подби́ть 1;
2. портн. падбіва́ць, падшыва́ць;
подбива́ть ю́бку шёлком падбіва́ць (падшыва́ць) спадні́цу шо́ўкам;
3. перен., разг. (на что-л.) падбіва́ць; (подговаривать) падгаво́рваць; (подстрекать) падбухто́рваць;
ты подбива́л его́ на э́то ты падбіва́ў (падгаво́рваў, падбухто́рваў) яго́ на гэ́та;
4. (итог) прост. падбіва́ць, падво́дзіць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)