адхісну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся; -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Адхіліцца, рэзка падацца ўбок.
А. ад дзвярэй.
2. перан. Адмовіцца, адступіцца, адвярнуцца ад каго-, чаго-н.
Сябры адхіснуліся ад яго.
|| незак. адхі́ствацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пода́ться
1. в разн. знач. пада́цца;
дверь подала́сь дзве́ры падалі́ся;
пода́ться в сто́рону пада́цца ў бок;
пода́ться в го́род пада́цца ў го́рад;
2. перен. (уступить), разг. пада́цца, зда́цца, уступі́ць;
3. перен. асу́нуцца, змарне́ць;
он о́чень пода́лся ён ве́льмі асу́нуўся (змарне́ў); см. подава́ться.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падава́цца, ‑даюся, ‑даешся, ‑даецца; ‑даёмся, ‑даяцеся; незак.
1. Незак. да падацца 1.
2. Зал. да падаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
почу́диться сов. зда́цца, пада́цца, (показаться) паказа́цца;
почу́дились шаги́ здало́ся, што не́хта ідзе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
малалю́дны, ‑ая, ‑ае.
З невялікай колькасцю людзей, немнагалюдны. «Куды ж цяпер падацца?» — запытаў у мыслях самога сябе Лабановіч, апынуўшыся на .. малалюднай плошчы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхіну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Адсланіцца, адхіліцца (пра тое, што захінае).
Фіранка адхінулася.
2. Падацца ўбок, адступіцца.
А. ад акна.
3. перан. Адмовіцца ад каго-, чаго-н., адступіцца.
А. ад свайго таварыша.
4. перан. Адлучыцца, адысці на кароткі час.
А. на хвілінку.
|| незак. адхіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тпру́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Спыняць каня ці якую‑н. іншую цяглавую жывёліну выкрыкам «тпру». Зірнуў дзед, напнуў лейцы, каб .. падацца з бочкай у кусты, пачаў ціх[е]нька тпрукаць. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхілі́цца, -хілю́ся, -хі́лішся, -хі́ліцца; зак.
1. Падацца ўбок, адвярнуцца.
Адхілілася кабета і выцерла заплаканыя вочы.
2. Адысці ад прамога маршруту, збіцца.
А. ўбок і заблудзіцца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адгарнуцца, адсланіцца.
Заслона адхілілася.
4. перан. Перакінуць увагу на што-н. іншае.
Важна, каб не а. ад галоўнага.
|| незак. адхіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. адхіле́нне, -я, н.
А. ад нормы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асадзі́ць², асаджу́, аса́дзіш, аса́дзіць; аса́джаны; зак.
1. каго-што. Спыніць, прымусіць падацца назад.
А. каня.
2. што. Прымусіць апасці, апусціцца ўніз.
Дождж асадзіў пыл на дарозе.
3. перан., каго-што. Даць адпор каму-н., прымусіць змоўкнуць, змяніць тон, абарваць (разм.).
4. разм. Зваліць ударам.
◊
Асадзі назад! — прыпыніся, дай прайсці; прэч (як патрабаванне пазбавіцца ад каго- ці чаго-н.).
|| незак. аса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прымсці́цца (пры́мсьціцца, пры́мсьціць) ’здацца, падацца; прымроіцца’ (Ласт.), параўн. рус. примститься ’прымроіцца, здацца; прысніцца’. Арэальнае ўтварэнне ад незафіксаванага *мсці́ць/мсці́цца адпаведнай семантыкі (гл. амонімы ў артыкуле мста ’помста’), якое працягвае прасл. *mьstiti (sę) 2 ’здавацца, мроіцца’, этымалагічна тоеснага *mьtьsь і роднаснага лексемам гнязда прасл. *mitъ/mitь, *mitě, *mititi, *mitusь, *mitusiti, *mьtnina (ЭССЯ, 21, 171–172). Параўн. пры́мха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)