Пастра́х, по́страх ’пагроза, прыстрашэнне’ (Нас., Сцяшк.). Укр. по́страх ’страх, жах, запалохванне’, польск., чэш. postrach. Да прасл. straxъ. Прэфікс па‑ (< прасл. po‑) надае назоўніку вынік дзейнасці. Аналагічна і словы з іншымі суфіксамі: бел. пастра́шка ’тс’ (Др.-Падб., Нас.) ∼ рус. пск., цвяр. постра́шка ’страх, прыстрашэнне’, бел. пастрашэнне ’пагроза пакараннем’ (Нас.) ∼ польск. postraszenie ’пагроза, запалохванне’, брасл. пастрашэ́нства ’застрашванне’ (Сл. ПЗБ), якое ўтворана падобна, як бел. непаслушэнства ці польск. okrucieństwo ’лютасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мо́кры, -ая, -ае.
1. Насычаны вільгаццю.
М. снег.
Мокрае адзенне.
2. Дажджлівы, сыры (пра надвор’е; разм.).
М. год.
◊
Вочы на мокрым месцы ў каго (разм.) — пра таго, хто часта плача.
Мокрае месца застанецца ад каго (разм.) — ужыв. як пагроза расправіцца з кім-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыво́жнасць, ‑і, ж.
Стан трывожнага. Усё ж трывожнасць тачыла душу [Глушака]. Хацелася штосьці рабіць, чыніць штосьці такое, каб пагроза бяды адышла, прапала зусім. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыстра́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Пагроза, запужванне. [Максім:] — Не думайце, што я ўжо вельмі палохаўся іх допытаў з прыстрашкамі, не. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак., што.
1. Круцячы, аддзяліць, зняць, адшрубаваць; адарваць.
А. дрот.
А. гайку.
А. кран.
2. Павярнуўшы ўбок, адкрыць; раскручваючы, разгарнуць, раскрыць.
А. кран.
А. паперу.
○
Адкруціць галаву (вушы) каму (разм., незадав.) — пагроза пакараць, расправіцца.
|| незак. адкру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нави́снуть сов., в разн. знач. наві́снуць, мног. панавіса́ць;
нави́сла опа́сность наві́сла небяспе́ка;
нави́сла угро́за наві́сла пагро́за;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяро́за, -ы, мн. -ы, -ро́з, ж. і бярэ́зіна, -ы, мн. -ы, -зі́н, ж.
Лісцевае дрэва з белай карой, а таксама драўніна гэтага дрэва.
Б. — не пагроза: дзе стаіць, там і шуміць (прыказка).
|| памянш. бяро́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
|| прым. бяро́завы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́страх, ‑у, м.
Пагроза для папярэджання магчымых правіннасцей. У цёплай хаце сяброў размарыла, яны засынаюць на хаду. Не памагаюць ні ўгаворы, ні пострахі, ні штурханні. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вяро́за ’вярзенне, падман, хлусня’ (КТС). Да вярзці́. Заканчэнне слова ‑оза, магчыма, ужыта Якубам Коласам у якасці суфікса па аналогіі да пагроза дзеля рыфмы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гро́зьба, ‑ы, ж.
Разм. Абяцанне прычыніць каму‑н. непрыемнасці зло; запалохванне, пагроза. Будуць лаяць — няхай лаюць, Будуць біць — няхай і б’юць, — Тыя грозьбы не пужаюць І не кратаюць нічуць. Колас. Адбегшы, здалёк чую.. грозьбу: — Папомніш ты мяне, галетнік чортаў! Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)