накало́цца, -калю́ся, -ко́лешся, -ко́лецца; -калі́ся; зак.

1. Наткнуцца на што-н. вострае.

Н. на цвік.

2. Раскалоцца, расшчапіцца не да канца; надкалоцца.

Гарбуз накалоўся.

|| незак. нако́лвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наскочи́ть сов.

1. (натолкнуться) наско́чыць; наткну́цца;

наскочи́ть на столб наско́чыць (наткну́цца) на слуп;

2. перен. (напасть) наско́чыць, напа́сці;

◊

наскочи́ть на неприя́тность наско́чыць на непрые́мнасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напере́ться прост.

1. наткну́цца; натра́піць;

2. (наесться вдоволь) вульг. напе́рціся, нажра́цца, нажэ́рціся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

натыка́цца ​1, ‑аецца; незак.

Зал. да натыкаць ​1.

натыка́цца ​2, ‑аецца; незак.

Зал. да натыкаць ​2.

натыка́цца ​3, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да наткнуцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накало́цца, ‑калюся, ‑колешся, ‑колецца; зак.

1. Наткнуцца на што‑н. вострае, наравіцца ўколам. Накалоцца на цвік.

2. Раскалоцца, расшчапіцца не да канца; надкалоцца. Пень накалоўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наштурхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. каго-што на каго-што. Штурхаючы, прымусіць наткнуцца на каго-, што-н.

Н. хлопца на плот.

2. перан. каго (што) на што. Аказваючы ўздзеянне, накіраваць.

Н. на правільнае рашэнне.

|| незак. наштурхо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

набрысці́, -брыду́, -брыдзе́ш, -брыдзе́; -брыдзём, -брыдзяце́, -брыду́ць; -бры́ў, -брыла́, -ло́; -брыдзі; зак.

1. на каго-што і без дап. Ідучы, выпадкова на каго-, што-н. наткнуцца, натрапіць, убачыць каго-, што-н.

Н. на леснічоўку.

2. безас. Прыйсці ў нейкай колькасці (разм.).

Набрыло нямала разявак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наштурхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

1. Штурхаючы, прымусіць наткнуцца на каго‑, што‑н. Наштурхнуць чалавека на плот.

2. перан. Аказваючы ўздзеянне, накіраваць. Наштурхнуць на здагадку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.

1. Коцячыся, наткнуцца, ускаціцца на каго-, што-н.

Бочка накацілася на нагу.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Коцячыся, набегчы, пакрыць сабою.

Хваля накацілася на бераг.

3. перан. Нечакана ўзнікнуўшы, ахапіць.

Бяда раптоўна накацілася на вёску.

|| незак. нако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Нары́каціць (нарыкоціць) ’натрапіць, наскочыць незнарок’, ’набраць, назбіраць’ (ТС). Няясна, магчыма, звязана з парыцца ’наткнуцца, напароцца’ (ТС) ад рыць ’рыць, разграбаць’, нарынуць ’натрапіць’ (ТС) ад рынуць (гл.), параўн. балг. рина ’разграбаць, ачышчаць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)