Нааста́так ’нарэшце, у канцы’ (Яруш.), на аста́так ’нарэшце’, на аста́тку ’у рэшце рэшт’ (Нас.). Ад аста́так, параўн. укр. наоста́нку, наоста́нці ’нарэшце, у канцы’, гл. астацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раскату́рхацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).
1. Абудзіцца ад сну.
Кастусь доўга не мог р. ад сну.
2. перан. Выйсці са стану пасіўнасці, разварушыцца.
Нарэшце дзеці раскатурхаліся.
|| незак. раскату́рхвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разблы́тацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -аецца; зак.
1. Раздзяліцца, разматацца.
Вузлы нарэшце разблыталіся.
Вяроўка з цяжкасцю разблыталася.
2. перан. Стаць ясным, зразумелым (разм.).
Клубок заблытаных спраў лёгка разблытаўся.
|| незак. разблы́твацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звалі́цца¹, -алю́ся, -а́лішся, -а́ліцца; зак.
1. гл. валіцца.
2. Захварэўшы, злегчы ў ложак (разм.).
Доўгі час дрэнна адчуваў сябе і, нарэшце, зваліўся.
◊
Гара з плячэй звалілася (разм.) — пра вызваленне ад вялікіх клопатаў, цяжкіх перажыванняў.
|| незак. зва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ужо́.
1. прысл. Указвае на канчатковасць, завершанасць чаго-н.
Ужо пайшоў.
Ты ўжо не маленькая.
2. прысл. Нарэшце.
Супакойся ты ўжо!
3. часц. узмацн. Ужыв. для падкрэслівання, акцэнтавання асобнага слова.
Не так ужо дрэнна.
Ужо не раз яму казалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Наапосле, наопасле ’пасля; нарэшце’ (Нас.). З на+апосле, гл. апошні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ады́лі ’а далей’ (Нас.), ’але’ (Гарэц.), адлі ’нарэшце’ (Нас.) да а‑далі. Гл. далі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
утаймава́цца, -му́юся, -му́ешся, -му́ецца; -му́йся; зак.
1. Уціхамірыцца, супакоіцца (пра чалавека); стаць паслухмяным, падпарадкавацца волі чалавека (пра жывёл).
Вясёлая публіка нарэшце ўтаймавалася.
Звер утаймаваўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зменшыцца або суняцца (пра боль і пад.), заглушыцца (пра якое-н. пачуццё); прыйсці ў нерухомы стан.
Боль утаймаваўся.
Хваляванне ўтаймавалася.
|| незак. утаймо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кой мест., уст. які́;
◊
в ко́и ве́ки нарэ́шце; (очень редко) гады́ ў рады́;
на кой чёрт на яко́е лі́ха.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чырваназо́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае чырвоную зорку як знак прыналежнасці Савецкай Арміі, Савецкаму Саюзу (звычайна пра самалёт). Нарэшце мы пачулі доўгачаканы грукат гармат, нарэшце мы часцей пачалі бачыць чырваназорныя самалёты, якія імкліва праляталі над лесам на захад. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)