упа́ртасць, -і, ж.
1. гл. упарты.
2. Незгаворлівасць, імкненне рабіць што-н. толькі па-свойму, наперакор каму-н.
Пасварыцца з кім-н. з-за сваёй упартасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заўсёдны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і заўсёдашні. Наперакор звычаю, .. [Івану] не прысніўся яго заўсёдны, пакутны сон. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адсябя́ціна, ‑ы, ж.
Разм. неадабр. Свае ўласныя словы, устаўленыя ў чужы тэкст. // Учынкі, дзеянні, зробленыя самавольна, наперакор існуючым указанням.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запэ́ўненне, ‑я, н.
Катэгарычнае, гарантыйнае сцверджанне. Наперакор людскім запэўненням аб яго здольнасцях, Барыс ведаў, што мастака з яго не выйдзе ніколі. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напо́перак, прысл. і прыназ. (разм.).
1. прысл. Па шырыні чаго-н., ушырыню; упоперак.
Разрэзаць батон н.
2. прысл. Наперакор, не згаджаючыся з кім-н.
Гаварыць н.
3. прыназ з Д. Насуперак каму-, чаму-н.
Н. волі бацькі.
Н. жаданням.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насу́праць і насупро́ць, прысл. і прыназ.
1. прысл. Прама перад кім-, чым-н., на процілеглым баку.
Ён жыве н.
2. прысл. Наперакор, нязгодна з кім-, чым-н. (разм.).
Гаварыць н.
Рабіць усё н.
3. прыназ. з Р. Указвае на прадмет або асобу, перад якімі на процілеглым баку што-н. размяшчаецца.
Сядзець н. акна.
4. прыназ. з Р і Д. Наперакор каму-, чаму-н., нязгодна з кім-, чым-н.
Н. жаданням.
Н. волі бацькі.
5. прыназ. з Р. Указвае на тэрмін, адрэзак часу, перад якім што-н. існуе, адбываецца ці павінна адбыцца.
Паехаць у горад н. ночы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
назло́,
1. прысл. Наперакор, з намерам раззлаваць. Рабіць назло каму‑н. □ Час, як назло, ішоў вельмі марудна, хвіліна здавалася цэлай гадзінай. Рунец.
2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназ. «назло» выражае ўступальныя адносіны: ужываецца пры ўказанні на асобу ці паняцце, наперакор якім што‑н. робіцца, адбываецца. Дужэем назло ворагу. Выжыў назло самой смерці. □ Я адчуваю: нехта трэці Нядаўняй радасці назло І скразнякі прынёс, і вецер У наша роднае жытло. Тармола.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дубка́, прысл. (звычайна са словамі «стаць», «станавіцца»).
На заднія ногі, вертыкальна. Коні фыркалі, дымілі ноздрамі.. Некаторыя падымаліся дубка. Бядуля. // перан. Насуперак, наперакор. — Я накрычаў на.. [Стасю]. Яна дубка супраць мяне! Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Насу́праць ’наперакор; напроціў’ (Растарг., ТСБМ, Сл. ПЗБ), насупро́ць ’тс’ (Др., ТСБМ), насу́проця ’тс’ (Нас., Бяльк.). Гл. су́праць, супроць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Насу́перак ’наперакор’ (ТСБМ), насу́перакі ’тс’ (Гарэц.). З на + су + перак(і), параўн. на + по + перак ’тс’, гл. пе́рак (прасл. *perkъ, *perky).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)