панаму́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Намуляць што‑н. у многіх месцах. Панамульваць ногі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наму́льваць несов. (повреждать трением) натира́ть, стира́ть; (давлением) намина́ть; см. наму́ляць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падэ́шва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Ступня (у 2 знач.).
Намуляць падэшву.
2. Ніжняя частка абутку пад ступнёй.
Скураная п.
3. перан., чаго. Ніжняя частка, аснова чаго-н.
П. гары.
|| прым. падэ́швенны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сце́рці ’зняць з паверхні, саскрабеш’, ’намуляць’, ’ператварыць у аднародную масу’, ’апрацаваць (лён)’, ’змарнаваць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ), ’правесці (час)’ (Ласт.), ’запаліць (запалку)’, ’памыць (падлогу)’ (Мат. Гом.), ’з’есці’ (люб., Нар. ск.), сцерць ’перацерці, выцерці’ (Нас., Сл. ПЗБ, Бяльк., Растарг.), сцёрці ’расціснуць, разарваць на дробныя часткі’ (Варл.). Да церці (гл.) у розных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панараза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. чаго. Нарэзаць многа чаго-н.
П. дубцоў.
2. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання ўсё, многае або выдзеліць у час межавання вялікую колькасць чаго-н.
П. агароды.
3. што і чаго. Нарабіць нарэзаў, разьбы на ўсім, многім ці зрабіць разьбой многа чаго-н.
П. балты.
П. узораў.
4. што. Назубіць усё, многае.
П. пілы.
5. што. Намуляць што-н. у многіх месцах або ўсё, многае.
П. ногі ботамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панараза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Нарэзаць многа чаго‑н. Панаразаць дроў.
2. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання ўсё, многае або выдзеліць у час межавання вялікую колькасць чаго‑н. Панаразаць агароды.
3. што і чаго. Нарабіць нарэзаў, разьбы на ўсім, многім або зрабіць разьбой многа чаго‑н. Панаразаць балты. Панаразаць узораў.
4. што. Назубіць усё, многае. Панаразаць пілы.
5. што. Намуляць што‑н. у многіх месцах або ўсё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наму́льніца, намыльніца ’ручка сахі’ (беласт., Смул.). Смулкова звязвае з намуляць даціснуць, нацерці’, намул ’нацёртае месца’, параўн. таксама мулёц ’ручка касы’, аднак, на яе думку, формы з ы нельга вытлумачыць вядомым на Палессі чаргаваннем ы > у пасля губных, паколькі формы з ы засведчаны таксама ў паўночнарускіх гаворках, параўн. мылица ’ручка вясла’ (Смул., 33–34). Фасмер (3, 23–24) звяртае ўвагу на варыянтнасць мыл- і мулпараўн. рус. мульги ’тс’, аднак схільны аднесці названыя формы да муляць (там жа, 9), параўн. таксама смал. намыльваць даціраць, націскаць’ (збліжана з мыла, мыліць?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стере́ть сов.
1. в разн. знач. сце́рці, мног. пасціра́ць;
стере́ть пыль со стола́ сце́рці пыл са стала́;
вре́мя стёрло оби́ду перен. час сцёр кры́ўду;
2. (трением повредить кожу) сце́рці, мног. пасціра́ць, наму́ляць, мног. панаму́льваць;
стере́ть но́гу во вре́мя ходьбы́ сце́рці (наму́ляць) нагу́ ў час хады́;
◊
стере́ть в порошо́к (кого-л.) сце́рці на парашо́к (каго-небудзь);
стере́ть с лица́ земли́ сце́рці з зямлі́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
натере́ть сов.
1. (смазать) наце́рці, мног. панаціра́ць;
2. (начистить, навести лоск) начы́сціць, нашарава́ць, наглянцава́ць;
3. (повредить трением) наце́рці, мног. панаціра́ць, наму́ляць, мног. панаму́льваць;
4. (измельчить) наце́рці, мног. панаціра́ць; (тёркой) надра́ць, надзе́рці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нарэ́заць, -рэ́жу, -рэ́жаш, -рэ́жа; -рэ́ж; -рэ́заны; зак.
1. чаго. Разрэзаць чым-н. вострым на часткі.
Н. хлеба.
Н. сала.
2. каго-чаго. Зрэзаўшы або разрэзаўшы, нагатаваць у нейкай колькасці.
Н. дроў.
3. Зарэзаць у нейкай колькасці.
Н. курэй.
4. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання або выдзеліць у час межавання.
Н. зямлі.
5. што. Зрабіць нарэзы.
Н. гайку.
6. што. Падрыхтаваць участак для выемкі ў шахце (спец.).
Н. лаву.
7. што. Нарабіць зубцоў на піле, назубіць.
8. што. Намуляць чым-н.
Н. плячо сумкай.
|| незак. нараза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1,4—8 знач.) і нарэ́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 4—8 знач.).
|| наз. нарэ́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 4—7 знач.).
|| прым. наразны́, -а́я, -о́е (да 4—7 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)