тэрмінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., што.
Назваць (называць) што‑н. якім‑н. тэрмінам. Тэрмінаваць новыя навуковыя паняцці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папулярызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што (кніжн.).
1. Зрабіць (рабіць) зразумелым, даступным, папулярным (у 1 знач.).
П. навуковыя веды.
2. Зрабіць (рабіць) шырока вядомым, папулярным (у 2 знач.); распаўсюдзіць (распаўсюджваць).
П. новы метад.
|| наз. папулярыза́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фінансава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак., каго-што.
Забяспечыць (забяспечваць) грашовымі сродкамі, фінансамі каго‑, што‑н. Фінансаваць газету. Фінансаваць навуковыя даследаванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канвенцыяналі́зм, ‑у, м.
Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофскім тлумачэнні навукі, паводле якога навуковыя тэорыі і паняцці з’яўляюцца не адлюстраваннем аб’ектыўнага свету, а вынікам адвольнага пагаднення, канвенцыі паміж вучонымі.
[Ад лац. conventio — пагадненне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматто́мнік, ‑а, м.
Разм. Творы, навуковыя працы і пад. якога‑н. аўтара, выдадзеныя ў некалькіх ці многіх тамах. Калі нам будуць тыя помнікі?! Цяпер нам Помнікі — Шматтомнікі. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сі́ні, -яя, -яе.
1. Які мае афарбоўку аднаго з асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж блакітным і фіялетавым.
Сіняе неба.
Сінія вочы.
2. Пра скуру: які мае адценне гэтага колеру.
Сінія губы.
◊
Сіняя панчоха (пагард.) — пра жанчыну, пазбаўленую жаноцкасці: сухую педантку, якую больш за ўсё цікавяць дзелавыя, навуковыя заняткі.
|| памянш. сі́ненькі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і́змы, ‑аў; адз. ізм, ‑у, м.
Іран. Пра тэорыі, філасофскія, мастацкія і інш. плыні, навуковыя назвы якіх часта гучаць штучна і заканчваюцца на «ізм». Ільяшэвіч быццам дзесьці блукае па нейкіх модных «ізмах». Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́гляд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Накіраванасць зроку на каго-, што-н.
Кінуць п. на каго-, што-н. (хутка паглядзець). З першага погляду або на першы п. (паводле першага ўражання). Абвесці поглядам (ацэньваючы, агледзець).
2. Выраз вачэй.
Ласкавы п.
Збянтэжаны п.
3. перан. Думка, меркаванне, пункт гледжання.
Навуковыя погляды.
Падзяляць чые-н. погляды.
На мой п. (на маю думку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
палажэ́нне, ‑я, н.
1. Звод законаў, правіл па пэўнаму пытанню. Палажэнне аб выбарах.
2. Думка або сцверджанне, якія ляглі ў аснову чаго‑н.; тэзіс. Асноўныя палажэнні праекта. □ К. Маркс ў сваёй рабоце «Крытыка Гоцкай праграмы» упершыню ў гісторыі сфармуляваў навуковыя палажэнні аб дзвюх фазах развіцця камуністычнага грамадства. Лушчыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́льскі: польскі грыб ’падгрыб, Xerocomus badius’ (навагр., слонім., Расл. св.). Хутчэй за ўсё, запазычанне з рускай, параўн. рус. по́льский, польско́й ’палявы, стэпавы’, ’дзікі’: польские гуси ’дзікія гусі’; н.-луж. pólski, славен. poljski, серб.-харв. по̀љски ’палявы’, балг. по́лски ’тс’: полски пазач ’палявы стораж’. Семантыка ’грыб, які расце на адкрытых месцах’, звычайна — палявы грыб (ТС, паст., Жыв. сл.), палёвік (Жыв. сл.), палявы баравік/польскі баравік (Расл. св.), навуковыя назвы — махавік (казляк) руды, зайцаў грыб (Сяржаніна, Грыбы, 18). Ад поле (гл.), параўн. рус. земля — земский.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)