мужычо́к, ‑чка, м.

Памянш.-ласк. да мужык (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абкруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак.

1. што. Абматаць, абвіць што-н. вакол чаго-н.

А. шалік вакол шыі.

2. што. Заматаць, укруціць што-н. чым-н.; загарнуць у што-н., ахінуць чым-н. з усіх бакоў.

А. нагу бінтам.

3. каго. Абхітрыць (разм.).

Абкруціў мужык пана.

|| незак. абкру́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мужы́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Уст., лаянк. Жан. да мужык (у 1, 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ачку́р ’вяровачка, якой падвязвалі нагавіцы’ (Нас.), ачкурнік мужык, лапцюжнік’ (Нас., Бяльк., Яруш.), укр. очкур, рус. очкур, польск. oczkur. Гл. учкур.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апо́ўзлы, ‑ая, ‑ае.

Які апоўз, апусціўся. Апоўзлы бераг. □ На сцэну выйшаў мужык у чырвонай кашулі, у апоўзлых штанах і ў лапцях. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зненаві́дны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Ненавісны. За зямлю, на якой мужык сядзіць, ён мусіць яшчэ дзевяць гадоў рабіць тую ж зненавідную паншчыну. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Караку́ль 1 ’багаты чалавек’ (Нар. лекс.), параўн. укр. куркуль ’багаты мужык, багацей’. Магчыма, да назвы драпежніка. Гл. караголь.

Караку́ль 2 ’няўдаліца’ (Нар. лекс.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

касмы́к, ‑а, м.

Разм. Тое, што і касмыль. — Азірнуўся я — смаліць за мною верхам на кані кудлаты мужык бег шапкі, толькі касмыкі на галаве трасуцца. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадзёрты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прадзерці.

2. у знач. прым. З дзіркай, дзіркамі. Мужык стаяў ля .. [коніка], камячыў у руках брудную прадзёртую магерку. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

галава́сты, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. З вялікай галавой. На кручку трапятаўся вялікі галавасты бычок. Бяганская.

2. Разумны, здольны глыбока мысліць. Арцём Дзянісавіч, сакратар, галавасты быў мужык. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)