млыно́к, ‑нка, м.
1. Памянш.-ласк. да млын.
2. Прыстасаванне, машынка для размолвання якіх‑н. зярнят. Кафейны млынок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рычажо́к, ‑жка, м.
Памянш. да рычаг (у 2 знач.); маленькі рычаг. Гэта была пішучая машынка. Новенькая, з бліскучымі рычажкамі і клавішамі. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
батарэ́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да батарэі (у 1 знач.). Батарэйны агонь.
2. Які працуе на энергіі батарэй. На самаробным століку — пішучая машынка «Ундэрвуд» і батарэйны прыёмнік. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нулёўка, ‑і, ДМ ‑лёўцы; Р мн. ‑лёвак; ж.
Разм.
1. Машынка для стрыжкі нагала.
2. Падрыхтоўчы клас пры пачатковай школе да 1926 года.
3. м. і ж. Вучань (вучаніца) такога класа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Машы́на ’сукупнасць механізмаў, якія выконваюць карысную работу’, ’транспартны сродак з рухавіком, аўтамашына’, ’поезд’, ’веласіпед’, ’чалавек-аўтамат’, ’сячкарня’, ’паравоз’ (ТСБМ, Сцяшк., Шат., Бяльк., Сл. ПЗБ). Відавочна, з польск. maszyna, якое з франц. machinę ’тс’. Апошняе праз лац. machina ўзыходзіць да ст.-грэч. дар. μαχανά ’прыстасаванне’. Гл. таксама махі́на. Дапускаецца ў якасці мовы-пасрэдніцы і руская. Сюды ж машыні́ст(ы), машыні́стка, машыніза́цыя; машы́нка ’частка лямпы на магазіне’; ’пішучая машынка’, ’прылада для стрыжкі валасоў’, ’запальнічка’, ’пліта з фаеркамі’, маладз., маст. ’кнопкі’, драг. машэ́нка ’маланка ў вопратцы’ і ’каварства, падман’ (ТСБМ, Жд. 1, Сцяшк., Сцяц., В. В., Мат. Гом., Нар. сл., Сл. ПЗБ, КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мясару́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.
Машына або ручная машынка, якая рэжа мяса, ператвараючы яго ў фарш. // перан. Пра кровапралітную бітву, вайну; пра месца, дзе адбывалася такая бітва. Лукавіцыну пашчаслівіла не папасці ў сусветную мясарубку — імперыялістычную вайну. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пи́шущий
1. прич. які́ (што) пі́ша; які́ (што) малю́е; см. писа́ть;
2. прил. друкава́льны;
пи́шущая маши́нка друкава́льная машы́нка, друка́рка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запальні́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Кішэнная машынка для здабывання агню. Бензінавая запальнічка. □ Арэшка раптам заварушыўся, выцягнуў з кішэні запальнічку, а потым, шчыльна нацягнуўшы на галаву шынель, запаліў святло. Краўчанка. Тарас пстрыкнуў перад Славікавым тварам запальнічкай, даючы прыкурыць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тачы́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Інструмент для вастрэння нажоў, брытваў, кос і пад. Завод яшчэ стаяў, калі Рыгор увайшоў у майстэрні: не рухаліся нядаўна спыненыя начною зменаю варштаты, не шыпелі разцы і зубілы, не ляскала электрычнае тачылка. Гартны.
2. Разм. Машынка для завострывання алоўкаў. Яшчэ на перапынку .. [Коля] праверыў алоўкі, некаторыя падвастрыў тачылкай. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стры́гчы, стрыгу, стрыжэш, стрыжэ; стрыжом, стрыжаце, стрыгуць; пр. стрыг, ‑ла; незак., каго-што.
1. Зразаць. падрэзваць ножкамі, машынкай (валасы, шэрсць і пад.). Стрыгчы шэрсць. Стрыгчы бараду. □ Летам гаспадар прыбірае валасы пад капялюш, а зімою стрыжэ коратка. Бажко. // Зразаць, падразаць каму‑н. валасы, шэрсць. У школе ёсць машынка. На школьным дварэ ў часе перапынку стрыжэ настаўнік сваіх маленькіх вучняў. Колас. Проста дзівы творыць электрычнасць: нават кароў доіць і авечак стрыжэ... Якімовіч. // Падразаць, караціць траву, галінкі і пад. У старажытным парку ўлетку стрыгуць газоны. Грачанікаў. // Спец. Падразаць, падраўноўваць ворс на тканіне. Стрыгчы бобрык.
2. Падразаць валасы якім‑н. спосабам; стрыгчыся. Стрыгчы валасы пад бокс.
•••
Стрыгчы вачамі — наглядваць на каго‑н., кідаць позіркі на каго‑н. Сват Рыгорка стрыг вачамі, стараючыся непрыкметна кінуць позіркі на маладуху, улавіць яе настрой. Дуброўскі.
Стрыгчы вушамі — паводзячы вушамі, прыслухоўвацца (пра коней, зайцаў).
Стрыгчы купоны — жыць на рэнту, на працэнты з каштоўных папер.
Стрыгчы ўсіх пад адзін грэбень — раўняць усіх у якіх‑н. адносінах, падганяць пад адно.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)