згламэ́здаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. неадабр. Зрабіць, прыгатаваць што‑н. няўмела, абы-як. Зімою [дзед Агей] яшчэ сталяркаю трохі займаўся: таму заслон зробіць, таму прасніцу альбо матавіла, а часамі і куфэрак які згламэздае. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назвіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., чаго.

1. Скручваючы пасмы, ніці, звіць нейкую колькасць чаго-н.

Н. вяровак.

2. Намотваючы, звіць у клубок, маток вялікую колькасць чаго-н.

Н. нітак у клубкі.

3. Матаючы, зняць з чаго-н. у вялікай колькасці, разматаць.

Н. пражы з матавіла.

4. Зляпіць, збудаваць нейкую колькасць чаго-н.

Ластаўкі назвівалі гнёздаў у падстрэшшы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Віту́шка ’матавіла’ (БРС, Сцяшк.); ’вялікае верацяно, на якое звіваюць пражу з 2–3 верацён для прасушкі’ (Бір. Дзярж., Сцяшк. МГ); ’вясельны пірог’ (КТС); ’фасоля, якая ўецца’ (Мат. Гом., Інстр. II). Рус. виту́шка ’матавіла; калач, крэндзель’. Да віць, віты (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Модла 1 ’размер, шаблон’ у выразе пад адно модла (Ян.). Укр. модло. З рус. модель ці польск. model ’мадэль’, заканчэнне якіх аформілася паводле nomen instrumenti (мяла, скрэбла, вілы).

Модла 2 ’матавіла’ (Бяльк.). Наватвор, з ⁺мотла (< матаць), якое ўзнікла ў выніку скарачэння матавіла.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трапаві́ла ’трапло’ (Мат. Гом.). Да трапаць (гл.), утворана па ўзору матаві́ла, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Касаві́ла ’кассё’ (Касп.). Нерэгулярна да касіць, каса (гл.). Параўн. матавіла і інш. Скл. суфікс ‑ov‑idlo.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пазвіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Скручваючы, звіць усё, многае. Пазвіваць вяроўкі.

2. Зматаць усё, многае. Пазвіваць ніткі ў клубок. Пазвіваць пражу з матавіла.

3. Звіць, зляпіць (пра гнёзды). У каморы і цяпер стаялі вялізныя .. бочкі. Між імі павукі пазвівалі сабе гнёзды. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Ко́ткі 1 ’канюшына пашавая’ (Нар. лекс.). Да кот©. Гл. коцікі, коцы.

◎ Ко́ткі 2 ’матавіла’ (Сцяшк.)· Да котг (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Вярцёха, бяроз. вэртёха ’матавіла’ — рэгіянальнае ўтварэнне, складзенае з асновы вярцець (гл.) і экспрэсіўнага суф. ‑ʼох‑а (‑ёх‑а) (Сцяцко, Афікс. наз., 63).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Матала́шка ’падстаўка для матавіла’ (слонім., Сцяшк. Сл.), (перан.) ’жанчына, якая шмат гаворыць без сэнсу’ (КЭС, лаг.). Ад ⁺матала́ха, якое да ⁺матала́ць < мата́ць (гл.). Суфікс ‑а‑л‑ перадае рэгулярнае, шматразовае дзеянне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)