маёвы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і майскі (у 1 знач.). Маёвая раніца. □ Маршам аркестры на плошчы сусветнай Славяць маёвыя светлыя дні. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Маёвец, маёвэц ’майскі мёд’ (Анох.). Да маёвы < май (гл).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
незлічо́ны, ‑ая, ‑ае.
Такі, які цяжка або немагчыма палічыць; непамерны па колькасці. Па роўнай, бліскучай стужцы асфальту віруе незлічоны паток машын. Хведаровіч. Незлічонае птушынае царства на розныя галасы славіла радасць існавання, першы майскі дзень. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляну́шка, лянушкі ’ландыш майскі, Convallaria majalis’ (гродз., Кіс.). Запазычана з польск. мовы, параўн. ст.-польск. lanuszka (XVI ст.), lanoszka (XV ст.) ’тс’ (аб ім гл. Слаўскі, 4, 47).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рунь, ‑і, ж.
Усходы, пасевы азімых культур. Пасля дажджоў на полі дружна паднялася зялёная рунь. Навуменка. Ужо засыпаў на бярозах майскі жук, ліст убраўся ў сілу, а на палетках вырасла маладая рунь. Лупсякоў. Статак пагналі за выган, на жытнёвую рунь. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ланту́ш, лануш ’ландыш майскі, Convallaria majalis L.’ (маг., Кіс.; глыб., Сл. паўн.-зах., Інстр. 2). Запазычана з польскай мовы ў выглядзе ‑ланыш (< łanysz), пасля ‑ы‑ > ‑у‑ (Карскі, 1, 239). У лантуш ‑т‑ паразітычнае, як ‑д‑ у ландыш (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Канва́лія ’ландыш майскі, Canvalia majalis L.’ (Сцяшк.; маст., шальч. Сл. паўн.-зах.; свісл. Шатал.; він. Кіс., Інстр. II); камвалея лесавая (гродз. Кіс.). З польск. konwalia ’тс’, якое з с.-лац. (lilium) convallium < лац. convallis ’даліна, якую акаляюць горы’ (Слаўскі, 2, 442–443).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жук, ‑а, м.
1. Насякомае з жорсткім надкрыллем.
2. перан. Разм. Пра хітрага, пранырлівага чалавека. «Жук гэты Адзярыха, — думае Саша. — Не пра фермы, вядома, клапоціцца. Але ліха з ім». Навуменка.
•••
Каларадскі жук — буравата-жоўты з чорнымі палоскамі шкодны жук, які аб’ядае лісце бульбы.
Майскі жук — тое, што і хрушч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цветабо́й, ‑ю, м.
Разм. Час дружнага цвіцення раслін. Друг мой, павер, — хоць нас і дзеляць мілі, Душой і думкамі заўсёды я з табой, Жыву ўспамінамі, як некалі любілі Мы раннюю вясну і майскі цветабой. Васілёк. Вакол на лугавіне пад спакойным і добрым небам буйна цвілі травы: снежна-белыя, блакітныя, чырвоныя, пяшчотна-сінія... Была самая пара летняга цветабою. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маёвы 1 ’майскі’ (Нас., ТСБМ). Да май 1 (гл.). Суф. ‑ов больш характэрны для народнай мовы; магчыма, гэты суфікс пранік з польск. мовы, параўн. укр. майовий, польск. majowy, чэш., славац. májový. У іншых слав. і ў бел. літар. мовах тут выступае суф. ‑ск‑. Сюды ж: кобр., драг., стол. маёвыя, маёвы грыбы, маёвэі грыбэ́ > ’вясеннія грыбы’ (Жыв. сл.).
Маёвы 2 ’зялёны (аб колеры)’ (Нас., ТСБМ, Касп.). Да май 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)