заля́паць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Запэцкаць чым‑н. вадкім, ліпкім. — Вось як штаны заляпаў. Не адмыеш цяпер. Савіцкі.
заля́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць ляпаць. // Ляпнуць некалькі разоў запар. Заляпалі буферы вагонаў, і поезд крануўся. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Па́цкаць ’пэцкаць, мараць’ (Нас.), пацкацца ’пэцкацца’ (ТС). Да пац, паікаць ’біць’ (гл.). Параўн. польск. pacać ’ляснуць, ляпнуць (фарбай)’. Утворана пры дапамозе памяншальнага суфікса ‑k‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шлёпнуть сов., однокр., разг.
1. (ударить) шлёпнуць, пля́снуць, ля́пнуць; см. шлёпать 1;
2. см. шлёпнуться;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лэпта ’няўклюда’ (слуц., Жыв. сл.). Утворана ад лэп 1 (параўн. лэп‑лэп ’тоўч-тоўч’ і суфікса ‑та (параўн. літ. lemtūtà). Відавочна, генетычна звязана з літ. lèptelėti ’не да месца сказаць’, ’ляпнуць’, ’пляснуцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хло́пнуть сов., однокр.
1. (твёрдым по твёрдому) ля́пнуць, бра́знуць, гру́кнуць;
2. (чем-л. мягким или по мягкому) ля́пнуць; (преимущественно кнутом и т. п.) ля́снуць; (преимущественно в ладоши, по воде и т. п.) пля́снуць; (преимущественно крыльями, по плечу и т. п.) ло́пнуць; (по плечу — ещё) ля́пнуць;
3. (о пробках, выстрелах и т. п.) хло́пнуць, ба́хнуць; см. хло́пать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
словцо́ сло́ўца, -ца ср.;
◊
для кра́сного словца́ для прыго́жага (тра́пнага) сло́ва (сло́ўца);
бря́кнуть словцо́ рэ́кнуць (ля́пнуць) сло́ўца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
трепану́ть сов. и однокр., прост.
1. рвану́ць; матну́ць; трасану́ць; тармасну́ць; тузану́ць;
2. ля́пнуць; см. трепа́ть 1, 4.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лэпаць 1 ’мацаць рукамі, шукаючы што-небудзь упоцемку’, ’мацаць рукамі’ (бялын., Янк. Мат.; Бір. Дзярж., ТСБМ, ТС, Шат., Нар. Гом.), ’лапаць, хапаць рукамі’ (слаўг., Нар. словатв.), ’цягаць, красці’ (кругл., Мат. Маг.). Да лэп 1 (гл.).
Лэпаць 2 ’шавяліць губамі’ (Жд. 1), ’ляпаць (рукою па лбе)’ (Нас.), ’пляскаць, шлёпаць, біць чым-небудзь’ (слаўг., Нар. словатв.; Шат.; чэрв., Сл. ПЗБ), лэпнуць ’пляснуць, раптоўна ўпасці’ (іўеў., шальч., лаг., Сл. ПЗБ), ’стукнуць, ляснуць, ляпнуць’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.), ’злёгку ўдарыць’ (КЭС, лаг.). Да лэп 2. Грынавяцкене і інш. (Liet. term., 182) у якасці літ. адпаведніка прыводзяць дзеяслоў lèptelėti ’ляпнуць, бухнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ля́паць несов., разг.
1. стуча́ть; хло́пать; шлёпать;
2. (бросать что-л. липкое) ля́пать;
3. прост. (говорить что-л. бестактно) ля́пать, бря́кать;
1-3 см. ля́пнуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жалапа́цца ’гарлапаніць’ (карэліц., Нар. сл, 86; Жыв. сл., 70, 78). Укр. желіпа́ти ’крычаць, раўці’. Параўн. яшчэ славен. žlabotáti, žlabráti ’балбатаць’, якія Плетаршнік параўноўвае з ням. schlabbern ’тс’. Літ. žlèptelėti ’ляпнуць’, лат. žļebêt, žleberȇt ’балбатаць’, відаць, з зах.-слав. І.‑е. корань *ghelp‑ ’крычаць’ (Покарны, 1, 350, 428). Гл. яшчэ жалапа́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)