лубяны́, -а́я, -о́е.
1. гл. луб.
2. Цвёрды, нягнуткі, каляны на вобмацак.
Лубяная тканіна.
3. Пра расліны, якія маюць валакністую тканку, луб (у 2 і 3 знач.).
Лубяныя культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адубе́лы, -ая, -ае (разм.).
1. Які адубеў, змёрз, загінуў.
2. Які стаў нягнуткім ад холаду; скарчанелы.
Адубелыя рукі.
3. Каляны, цвёрды ад вады, марозу.
А. плашч.
|| наз. адубе́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
залубяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Зацвярдзелы, нягнуткі, каляны. [Маша] развязала хустку, на якой блішчалі сняжынкі, скінула залубянелую ватоўку. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злубяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які злубянеў; каляны, нягнуткі. Зімою .. прыносяць з двара прасціны. Яны, злубянелыя, пахнуць марозам. Барадулін. Драгун спыняецца, расхінае злубянелыя полы паліто, запальвае ліхтар. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
драцяны́, ‑ая, ‑ое.
Зроблены з дроту. Драцяная агароджа. Драцяная сетка. // перан. Пругкі, каляны, падобны на дрот. Каля.. [Аркадзя Цімафеевіча] круціўся, цёрся аб ногі вялікі сібірскі кот, шэры, з доўгімі драцянымі вусамі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пру́ткі ’цвёрды, але гнуткі’; ’жорсткі, каляны, цвёрды’ (ТСБМ, Шат., докш., Янк. Мат.), ’дзябёлы, моцны’ (Сл. ПЗБ), ’пругкі’ (Сл. ПЗБ), пру́ткасць ’пругкасць’ (воран., Сл. ПЗБ), пру́тко ’туга’ (брэсц., Нар. лекс.), прутчэ́ць ’мацнець’ (Сцяшк. Сл.). Рус. дан. пру́ткий ’гнуткі’. Да прут 1. Але пру́тка ’хутка, імкліва’ (іўеў., Сцяшк. Сл.) з прудкі (гл.); параўн. Брукнер (436), які польск. prętki лічыць вынікам адбітку вымаўлення ў правапісе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жёстче сравнит. ст.
1. нареч. цвярдзе́й, больш му́лка; больш жо́рстка; см. жёстко;
2. прил. цвярдзе́йшы, больш каля́ны, больш му́лкі; больш шо́рсткі; больш жо́рсткі; см. жёсткий.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жёсткий
1. цвёрды, каля́ны, му́лкі; (о волосах, ткани и т. п.) шо́рсткі;
жёсткий ваго́н цвёрды ваго́н жёсткий диск комп. цвёрды дыск;
2. перен. жо́рсткі;
жёсткие усло́вия жо́рсткія ўмо́вы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адубе́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які адубеў, акалеў; змёрзлы. Уначы ад марозу лопаліся бярвенні ў сценах, а неяк раніцай Сяргейка знайшоў у сенцах двух адубелых вераб’ёў. Хомчанка. // Які стаў нягнуткі ад холаду; скарчанелы. Здавалася, што адубелыя рукі не вытрымаюць, міна паляціць уніз. Новікаў.
2. Цвёрды, каляны ад вады, холаду. Галіна адварочвалася, пазірала ў самы куток машыны, дзе, уваткнуты між рамай і брызентам, калыхаўся адубелы ад вады зялёны плашч-накідка. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цу́пкі, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Цвёрды, жорсткі; каляны. Сядло рыпела цупкай, новай яшчэ сырыцай. Галавач. [Салдаты] курылі і паціху гаманілі, жавалі глёўкі хлеб, хтосьці прышываў гузік да цупкага мокрага шыняля. Грахоўскі. Адскочылі цупкія, з дзіцячы кулачок, абабкі. Вышынскі.
2. Тупкі; не вязкі, не рыхлы. Там [каля яблынькі] быў ужо цупкі астравок, бо каля яблыні зямля не ўскапана. Кулакоўскі. Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля, стала цупкаю і гулкаю, як бубен. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)