спагле́дзець

‘зірнуць на што-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. спагле́джу спагле́дзім
2-я ас. спагле́дзіш спагле́дзіце
3-я ас. спагле́дзіць спагле́дзяць
Прошлы час
м. спагле́дзеў спагле́дзелі
ж. спагле́дзела
н. спагле́дзела
Загадны лад
2-я ас. спагле́дзь спагле́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час спагле́дзеўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пагля́нуць

‘зірнуць на каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пагля́ну пагля́нем
2-я ас. пагля́неш пагля́неце
3-я ас. пагля́не пагля́нуць
Прошлы час
м. пагля́нуў пагля́нулі
ж. пагля́нула
н. пагля́нула
Загадны лад
2-я ас. пагля́нь пагля́ньце
Дзеепрыслоўе
прош. час пагля́нуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

схісну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Трохі хіснуць; зрушыць, скрануць з месца. Мне толькі ціха падысці Да той затокі ў трысці, Празрыстай гладзі не схіснуць, У люстра чыстае зірнуць, Зірнуць, як некалі вясной. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шкадава́нне, -я, н.

1. аб кім-чым. Пачуццё смутку аб чым-н. страчаным, непапраўным, засмучэнне з прычыны чаго-н. непажаданага.

Ш. аб незваротнай страце.

2. да каго-чаго. Спагада, спачуванне.

Адчуваць ш. да каго-н. Зірнуць на каго-н. са шкадаваннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ву́зорнуць ’вынырнуць’ (КТС). Літаратурная форма была б вызарыць, паралельная да вызірнуць, гл. зірну́ць ’глянуць’ з чаргаваннем галоснага; параўн. зоркі ’зоркі, пільны’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ба́ва, ‑ы, ж.

Разм. Правядзенне часу ў доўгіх адвольных гутарках, забаўляючыся, не працуючы. І вось зірнуць было цікава, Як у жанок вялася бава. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

взгляну́ть сов., прям., перен. гля́нуць, зірну́ць;

взгляну́ть на де́ло серьёзно гля́нуць на спра́ву сур’ёзна;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

несула́ддзе, ‑я, м.

Адсутнасць ладу. Несуладдзе ў душы, што прыйшло з вясной, у апошнія дні ўсё больш і больш змушала Рамана зірнуць на сябе збоку. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

и́скоса нареч. ско́са, скры́ва; (косо) ко́са; кры́ва;

взгляну́ть и́скоса паглядзе́ць (зірну́ць) ско́са (скры́ва, ко́са, кры́ва).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ашча́дна, прысл.

З ашчаднасцю, беражліва; эканомна. Я .. хацеў зірнуць праз вагоннае акно на знаёмыя месцы, а пасля выйсці на перон станцыі, з імем якой так багата звязана таго, што я ашчадна нашу ў сваёй памяці. Галавач. Не хапаючыся, не высільваючыся, ашчадна трацячы сілу, мерным спрактыкаваным рухам вадзіў.. [Васіль] касою. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)