дакаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, дасягнуць якога-н. месца.
Клубок дакаціўся да парога.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Данесціся, пачуцца (пра гукі грому, гармат і пад.).
Здалёку дакаціўся грукат гармат.
3. перан. Апусціцца (у 2 знач.), дайсці да непрыемнасцей (разм.).
Д. да злачынства.
|| незак. дако́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́дгук, -у, мн. -і, -аў, м.
1. Адбіццё гуку, водгулле, рэха.
2. Слабы гук, які даносіцца здалёку.
В. страляніны.
3. перан. Спачувальныя адносіны, салідарнасць з чым-н.
Знайсці в. у сэрцы.
В. на чужое гора.
4. перан., чаго. Тое, што з’яўляецца вынікам чаго-н., адказам на якія-н. падзеі, з’явы.
Водгукі мінулага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сілуэ́т, -а, М -э́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Аднаколернае плоскаснае адлюстраванне прадмета на фоне іншага колеру.
Намаляваць сілуэты сялян.
2. Абрысы чаго-н., што віднеецца ўдалечыні, у тумане, у цемры і пад.
Здалёку віднеліся сілуэты варожых танкаў.
3. Знешні контур якога-н. збудавання, прадмета і інш.
Модны с. адзення.
|| прым. сілуэ́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
камо́рнікаў, ‑ава.
Які належыць каморніку. На стале ляжалі планы і каморнікавы рысункі. Чорны. Кармянчане панура і маўкліва паглядалі здалёку на каморнікаву работу. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заблу́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які апынуўся дзе‑н. выпадкова; не тутэйшы, прыблудны. [На галіне] нагледзелі сабе месца адпачываць удзень ад клапатлівай стомы палявыя каршачкі і заблудныя здалёку птушкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіе́на, ‑ы, ж.
Жывёліна сямейства драпежных млекакормячых, якая водзіцца ў гарачых краінах і корміцца пераважна мярцвячынай. Плямістая гіена. □ Дзесьці забрахала гіена, і здалёку пачуўся рык ільва. Маўр.
[Грэч. hyaina.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грабе́ж, ‑бяжу, м.
Заход чужой маёмасці, звычайна з прымяненнем сілы; аграбленне. Вораг здалёку мог выпусціць стрэлы, Выскачыць зблізку з мячом ці дубінай, — Гвалт і грабеж панавалі няспынна. Бітэль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пацеміць ’заўважыць, прыкмеціць здалёку’ (Яруш.). У выніку семантычнага пераносу ў дзеяслова цяміць ’разумець’. Як і рус. тямить ’тс’, тям ’розум, памяць’, а таксама ўкр. тямити ’кеміць’ пад уплывам кеміць ’тс’. Гараеў (383); Петарсан (Аг. Arm. St., 136); Фасмер (4, 141) лічаць роднаснымі да ўсх.-слав. лексем ст.-грэч. τημελέω ’клапачуся, ахоўваю’, τημελής ’дбайны, руплівы*
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сённека, прысл.
Абл. Сёння. У Мінск наш здалёку, з Дашавы, прыйшоў да нас сённека газ. Машара. — Слухай... А што калі мы з табою, жонка, ды сённека ў клуб выправімся? Там жа нейкае кіно. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адліва́цца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да адліцца.
2. Тое, што і адліваць (у 2 знач.). Ужо здалёку відаць вежы цэркваў і касцёлаў, якія золатам у небе адліваюцца. Бядуля.
3. Зал. да адліваць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)