згушча́цца несов.
1. прям., перен. сгуща́ться;
2. (становиться плотнее) уплотня́ться; см. згусці́цца;
3. страд. сгуща́ться; уплотня́ться; см. згушча́ць;
◊ атмасфе́ра згушча́ецца — атмосфе́ра сгуща́ется
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
канцэнтрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што.
1. Збіраць, сцягваць, групаваць у адным якім‑н. месцы. Канцэнтраваць вытворчасць. Канцэнтраваць войскі. // перан. Звяртаць, накіроўваць на што‑н. (увагу, думкі і пад.). Канцэнтраваць думкі. □ Прараб валодаў здольнасцю канцэнтраваць сваю ўвагу на адным, самым галоўным пытанні, не палохаўся рызыкі і адказнасці. «Полымя».
2. Згушчаць, насыпаць растворы, выдаляючы лішні растваральніка.
3. Абагачаць карысныя выкапні шляхам выдзялення найбольш прыгоднай з тэхнічнага і эканамічнага боку часткі іх для далейшай апрацоўкі або выкарыстання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пласці́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Памянш. да пласціна. Добра вытачаныя пласцінкі з касцей маманта ўпрыгожваюць адзенне. В. Вольскі.
2. Дыск з пластычнага матэрыялу з гукавым запісам для прайгравання. Там у падарунках былі настольны гадзіннік, патэфон з наборам пласцінак і паляўнічая стрэльба. Кавалёў.
3. Шкло, пакрытае святлочуллівым слоем для фатаграфічных здымкаў. Фатаграфічная пласцінка.
4. Спец. Плоская частка ліста ў раслін. Ліставыя пласцінкі.
5. Спец. Складка на ніжнім баку шапачкі ў некаторых грыбоў.
•••
Крывяныя пласцінкі — элементы крыві млекакормячых, якія маюць здольнасць згушчаць кроў.
Змяніць пласцінку гл. змяніць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Суто́нне ’паўзмрок паміж заходам сонца і надыходам ночы, а таксама перад світаннем’ (ТСБМ, Сцяшк.), суто́нак ’тс’ (Сцяшк.), суто́нець, суто́ньваць ’змяркацца’ (ТСБМ), сутуня́цца ’тс’ (Сцяшк.), суто́нівацца ’тс’ (пух., Сл. ПЗБ), сутаня́цца ’тс’ (Жд. 1), сутуні́ты (Сл. Брэс.), сутыня́ты (стол., Нар. лекс.), сутэня́ті ’тс’ (пін., З нар. сл.), сутоні́цца ’тс’ (пух., З нар. сл.), сутуні́ты ’пачынаць світаць’ (драг., З нар. сл.), суты́ніть ’тс’ (пін., З нар. сл.). Укр. су́тінь, су́тінок ’змрок’, сутоня́е ’змяркаецца’, серб.-харв. су́тон ’змярканне, змрок’, усу́тонити ’змеркнуцца’. Усх.-слав.-серб.-харв. ізалекса (Талстой, Лексика Пол., 18). Дэрыват ад прасл. *(sъ)tęti sę, *(sъ)tinati ’сцягваць, згушчаць’; рэканструююцца прасл. *sǫtonъ, *sǫtonьje, *sǫtoniti sę (Мяркулава, Этимология–1975, 56–57; Казлова, Регионализмы, 5; Запрудскі, дыс., 35; Борысь, Etymologie, 263; ЕСУМ, 5, 485), гл. сцяць 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кра́ска ж.
1. фа́рба, -бы ж.;
акваре́льные кра́ски акварэ́льныя фа́рбы;
ма́сляные кра́ски ма́сленыя (але́йныя) фа́рбы;
2. прям., перен. (тон, цвет) фа́рба, -бы ж.; ко́лер, -ру м.;
я́ркие кра́ски зака́та я́ркія фа́рбы (ко́леры) за́хаду со́нца;
3. (румянец) чы́рвань, -ні ж.;
от стыда́ кра́ска бро́силась ему́ в лицо́ ад со́раму чы́рвань кі́нулася яму́ ў твар;
◊
не жале́ть кра́сок не шкадава́ць фа́рбаў;
сгуща́ть кра́ски згушча́ць фа́рбы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уплотня́ть несов.
1. (делать более плотным, твёрдым) рабі́ць больш цвёрдым (тугі́м), згушча́ць, рабі́ць больш густы́м;
уплотня́ть по́чву рабі́ць больш цвёрдай гле́бу;
2. (расставлять более плотно, чаще) ушчыльня́ць, рабі́ць больш шчы́льным (ча́стым);
уплотня́ть забо́р ушчыльня́ць (рабі́ць больш шчы́льным) плот;
3. перен. (заселять плотнее) ушчыльня́ць; (жильцов) пацясня́ць;
уплотня́ть жилу́ю пло́щадь ушчыльня́ць жылу́ю пло́шчу;
4. перен. (о сроках) ушчыльня́ць, скарача́ць;
уплотня́ть рабо́чий день ушчыльня́ць рабо́чы дзень;
уплотня́ть сро́ки ушчыльня́ць (скарача́ць) тэ́рміны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)