запраўля́цца несов.
1. разг. (горючим) заправля́ться; см. запра́віцца;
2. страд. заправля́ться, сда́бриваться; см. запраўля́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
снопавяза́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Сельскагаспадарчая ўборачная машына, якая вяжа сцёблы збажыны ў снапы. Старшыні скардзяцца, што шпагатам сельмаг не забяспечыў. Няма чым снопавязалкі запраўляць. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Медава́нне ’частаванне пасля пахавання’ (шчуч., Сцяшк. Сл.), медава́ць ’гуляць вяселле’ (астрав., Сцяшк. Сл.). З польск. miodować (> miodowanie) ’запраўляць мёдам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
запра́ўка, ‑і, ДМ ‑праўцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. запраўляць (у 1 знач.) — заправіць, запраўляцца — заправіцца.
2. Разм. Тое, чым запраўляюць страву; заправа, прыправа. Страва без запраўкі. □ Замест мучной запраўкі можна забяліць суп смятанай. «Работніца і сялянка».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыкала́чваць (прыкала́чываць) ’запраўляць мукой для густаты’ (полац., Нар. сл.), прыколоці́ць ’тс’ (ТС), пры́калатка ’мачанка’ (Жд., Сл. ПЗБ), прыколо́та ’суп з бульбы, падкалочаны мукой’ (кам., Жыв. НС; ТС). Да калаці́ць (гл.). З гэтай семантыкай, відаць, уласна беларускае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заправля́ть несов.
1. (вставлять) устаўля́ць; (вкладывать) укла́дваць; (всовывать) усо́ўваць, засо́ўваць; (приделывать) прыла́джваць; (об одежде) убіра́ць;
заправля́ть брю́ки в сапоги́ убіра́ць (засо́ўваць) штаны́ ў бо́ты;
заправля́ть огло́бли прыла́джваць агло́блі;
2. (снаряжать) нала́джваць, прыла́джваць; (приготовлять) падрыхто́ўваць; (горючим) запраўля́ць;
заправля́ть ла́мпу нала́джваць (наліва́ць) ля́мпу;
заправля́ть капка́н нала́джваць (прыла́джваць, падрыхто́ўваць) па́стку;
заправля́ть автомоби́ль запраўля́ць аўтамабі́ль;
3. кул. запраўля́ць, закра́шваць; (сметаной, молоком) забе́льваць; (салом) засква́рваць; (жиром) затлу́шчваць; (свиным жиром) зато́ўкаць; (мукой) падкало́чваць;
4. (быть заправилой) ару́даваць, верхаво́дзіць; (руководить) кірава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сква́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
1. што. Пячы на агні (пра сала і пад.). [Сабастыяніха] скварыла сала на вялікай скаварадзе. Чорны.
2. што. Запраўляць сквараным салам. Скварыць кашу.
3. перан.; каго-што і без дап. Апякаць прамянямі, паліць (пра сонца). Няшчадна скварыла сонца. □ На ясным блакіце зрэдку паказваліся белыя хмурынкі, але да паўдня рассейваліся, і сонца проста скварыла ўсё жывое. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сда́бривать несов.
1. запраўля́ць, прыпраўля́ць, закра́шваць; (сметаной, молоком) забе́льваць; (салом) засква́рваць; (свиным внутренним жиром) зато́ўкаць; (мукой) падкало́чваць;
2. (удобрять) с.-х. угно́йваць;
3. перен. прыпраўля́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Скаро́мны ‘паводле рэлігійных прадпісанняў — забаронены для яды ў час посту (пра мяса, сала, малако і пад.)’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Др.-Падб., Сл. ПЗБ), скаро́мніна ‘скаромная ежа’ (Касп., Варл., Шатал.), скаро́міна ‘тс’ (Нар. сл., Сл. ПЗБ, Шатал.), скаро́мнае ‘тс’ (Пятк. 2), скоро́мнэ ‘тс’ (ТС, Сл. Брэс.), скарамі́нка ‘сала (кусочак) свіное’ (Сцяшк. Сл., Скарбы), скаро́міць ‘запраўляць страву’ (Сл. ПЗБ), скаро́міцца ‘есці скаромнае’ (ТСБМ, Др.-Падб., Касп.). Да ско́рам (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ліхта́р, ‑а́, м.
1. Асвятляльны прыбор з крыніцай святла ў шкляным шары або футарале са шклянымі сценкамі. Вулічны ліхтар. Электрычны ліхтар. □ Вільготны туман засцілаў вуліцы, і ў ім цьмяна свяціліся ліхтары. Хадкевіч. Міканор Іванавіч апрануў ватоўку і пачаў запраўляць ліхтар. Даніленка.
2. перан. Разм. Сіняк, кровападцёк (на твары, пад вокам). Пераноссе распухла і пасінела, а пад вачыма з’явіліся страшныя фіялетавыя «ліхтары». Карпюк.
3. Шкляны праём у даху для натуральная асвятлення памяшкання (звычайна прамысловага), а таксама зашклёны выступ у будынку.
[Ад ням. Licht — святло.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)