механіза́цыя, ‑і, ж.

Аснашчэнне вытворчасці машынамі і механізмамі; замена ручной працы машынамі і механізмамі. Комплексная механізацыя.

[Ад грэч. mēchanē — машына.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падстано́ўка, ‑і, ДМ ‑ноўцы, ж.

Дзеянне паводле дзеясл. падставіць (у 3 знач.); замена аднаго другім. Матэматычны спосаб падстаноўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сортаабнаўле́нне, ‑я, н.

Перыядычная замена насення раяніраванага сорту, які пагоршыў свае гаспадарчыя і біялагічныя якасці, больш высакаякасным насеннем таго ж сорту. План сортаабнаўлення.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

электраво́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да электравоза; прызначаны для электравоза. Электравознае дэпо. Электравозная брыгада. □ Замена паравой цягі электравознай і цеплавознай садзейнічала павышэнню прапускной і правазной здольнасці Беларускай магістраль. Лыч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ракіро́ўка, -і, ДМо́ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.

1. У шахматнай гульні: адначасовы ход каралём і ладдзёй, пры якім кароль перастаўляецца цераз адно поле ў бок ладдзі, а ладдзю пераносяць цераз караля і ставяць побач з ім.

Зрабіць ракіроўку.

2. Перастаноўка сіл, замена ў чым-н. з мэтай умацавання пазіцый.

Р. кадраў.

У футбольнай камандзе адбылася р.

|| прым. ракіро́вачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

устарэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Які не адпавядае сучасным патрабаванням, выйшаў з ужытку, моды. Устарэлыя погляды. Устарэлыя тэорыі. Устарэлая мадэль адзення. Устарэлае слова. □ На Мінскім камвольным камбінаце, напрыклад, ідзе замена ўстарэлых станкоў і машын больш высокапрадукцыйнымі. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ско́рапіс, ‑у, м.

Хуткае злітнае (у адрозненне ад устава і паўустава) пісьмо ў старажытных рукапісах. Варта адзначыць.., што замена ўстаўнога пісьма скорапісам раней за ўсё адбылася ў дзелавой пісьменнасці. Булыка. // Пра хуткае рукапіснае пісьмо. Канспект напісан скорапісам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

футро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. футраваць (у 1, 2 знач.).

2. Пласт, абліцоўка з якога‑н. вогнетрывалага або хімічна стойкага матэрыялу, якім пакрываецца ўнутраная паверхня металургічных печаў, каўшоў і пад. Замена футроўкі доменнай печы.

[Ад ням. Futter.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дысіміля́цыя, ‑і, ж.

1. Распад складаных арганічных рэчываў на больш простыя ў працэсе жыццядзейнасці арганізма.

2. Замена аднаго з двух падобных па вымаўленню гукаў другім, менш падобным да таго, які застаўся нязменным; распадабненне (напрыклад: «хто» з «кто», «што» з «что»).

[Ад лац. dissimilis — непадобны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Салама́йда ’ўзвар з каліны’ (Сл. Брэс.), ’каша’ (Скарбы). Ад саламаха з замена суф. ‑аха на ‑ajда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)