ду́рыкі, ‑аў; адз. няма.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. дурыцца; свавольства. Хопіць дурыкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шалапу́ціць

‘дурыцца, блазнаваць, сваволіць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шалапу́чу шалапу́цім
2-я ас. шалапу́ціш шалапу́ціце
3-я ас. шалапу́ціць шалапу́цяць
Прошлы час
м. шалапу́ціў шалапу́цілі
ж. шалапу́ціла
н. шалапу́ціла
Загадны лад
2-я ас. шалапу́ць шалапу́цьце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шалапу́цячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адблазнава́ць

‘зрабіць глупства, дурэць, дурыцца’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адблазну́ю адблазну́ем
2-я ас. адблазну́еш адблазну́еце
3-я ас. адблазну́е адблазну́юць
Прошлы час
м. адблазнава́ў адблазнава́лі
ж. адблазнава́ла
н. адблазнава́ла
Загадны лад
2-я ас. адблазну́й адблазну́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час адблазнава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

блажи́ть несов., прост. дуры́цца, блазнава́ць; (своенравничать) сваво́ліць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Перабязу́ліцца ’надурэцца, насваволіцца’ (Нас.). Да пера- (гл.) і бязу́ліцца, бязу́ліць ’гарэзаваць, дурэць, дурыцца, непрыстойна паводзіць сябе’, бязу́льны ’шалапутны’, бязу́ля ’гарэзлівы’, гл. бязула.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дурэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.

1. Забаўляцца, сваволіць, дурыцца. Некалькі хлапчукоў-падлеткаў дурэлі, ганяючыся адзін за адным на прасторным ганку клуба, асветленым гірляндай электралямпачак. Хадкевіч. — Ну, Ігнат, глядзі, брат, Не дурэй, вучыся. Колас.

2. Разм. Прыходзіць у стан адурэння; ачмурацца. Дурэць ад пахаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дури́ть несов., разг.

1. дуры́ць; (делать глупости) рабі́ць глу́пства; (упрямиться) нараві́цца;

2. (шалить) дуры́цца, дурэ́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раздуры́цца, ‑дуруся, ‑дурышся, ‑дурыцца; зак.

Разм.

1. Стаць вельмі дураслівым, свавольным, непаслухмяным; распусціцца. Разы два іх бачылі каля кінатэатра. І тады Мікалай Пятровіч сказаў загадчыку гаспадаркі: — Вазьміце іх пад свой нагляд, а то раздурацца малыя... Нядзведскі.

2. Пачаць амаральна паводзіць сябе, даць поўную волю сабе; разбэсціцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кочевря́житься несов., прост.

1. (заставлять себя просить, артачиться) упіра́цца, нараві́цца, нату́рыцца;

2. (ломаться) крыўля́цца, мане́жыцца; (задаваться) задава́цца;

3. (кривляться) крыўля́цца; (дурачиться) дуры́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Мардава́цца 1, мардува́цца, мырдава́цца ’выбівацца з сіл, стамляцца, знясільвацца’, ’мучыцца, пакутаваць’ (ТСБМ, Мядзв., Бяльк., Шат., Касп.; усх.-гом., КЭС), ’кідацца чым-небудзь, свавольнічаць’ (Клім., Мат. Маг.), ’жартаваць, балавацца, дурыцца’ (паўд.-усх., КЭС), мардава́ць ’знясільваць цяжкай працай, мучыць, прыносіць пакуты’ (ТСБМ, Нас.; паўд.-усх., КЭС), мардава́нье ’мучанне, непрыемнасць, буянства’, ’працяглае порканне’ (Юрч., Нас., Бяльк.), мардоўны ’які знясільвае’, мардуй ’мучыцель, назола’ (Нас.), ст.-бел. мордеръ ’забойца’ (Гарб.), мордъ ’забойства, разбой’ (XVI ст.), мордовати ’мучыць, мардаваць’ (XV ст.) са ст.-польск. mordować, mord, якія з с.-в.-ням. mort: ’смерць’, morden (Булыка, Лекс. запазыч., 41; Кюнэ, 78; Жураўскі, Бел. мова, 63 і Зб. Крапіве, 144), суч. ням. Mord ’забойства’ > morden ’забіваць гвалтам’, mörder ’забойца’; параўн. лац. mors ’смерць’, morior ’паміраць’, ст.-грэч. βροτός (< μροτός) ’смяротны’, літ. mirtìs ’смерць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)