дахадзі́ць сов.

1. (кончить ходить) доходи́ть;

хло́пчык у гэ́тым го́дзе не ~дзі́ў у шко́лу — ма́льчик в э́том году́ не доходи́л в шко́лу;

2. проходи́ть;

~дзі́ ўжо ў гэ́тых бо́тах — проходи́ уже́ в э́тих сапога́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́ездзіць сов.

1. в разн. знач. вы́ездить;

не адну́ ты́сячу кіламе́траў ён ~дзіў за год — не одну́ ты́сячу киломе́тров он вы́ездил за́ год;

в. каня́ — вы́ездить ло́шадь;

2. проложи́ть;

в. даро́гу ў жы́це — проложи́ть доро́гу во ржи́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пашко́дзіць сов.

1. (принести вред) повреди́ть;

со́нца вам не п. — со́лнце вам не повреди́т;

2. (поломать, поранить, испортить и т.п.) повреди́ть;

п. ка́бель — повреди́ть ка́бель;

3. порази́ть;

туберкулёз ~дзіў лёгкія — туберкулёз порази́л лёгкие;

не п. — не повреди́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́дзіць сов.

1. (прийти к соглашению) пола́дить, согласи́ться, сойти́сь;

2. (уладить ссору) помири́ться;

мы ўжо ~дзілі — мы уже́ помири́лись;

3. разг. (всё, многое отремонтировать) нала́дить, перечини́ть, испра́вить, почини́ть;

за ме́сяц усё ~дзіў — за ме́сяц всё перечини́л (испра́вил, почини́л)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абла́дзіць сов., разг.

1. привести́ в поря́док; почини́ть; обла́дить;

а. стару́ю ха́ту — привести́ в поря́док (почини́ть, обла́дить) ста́рую избу́;

2. (выгодно устроить) обде́лать, обрабо́тать, обтя́пать; обла́дить;

ён ско́ра ~дзіў гэ́ту спра́ву — он бы́стро обде́лал (обрабо́тал, обтя́пал, обла́дил) это де́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апярэ́дзіць сов.

1. прям., перен. опереди́ть, обогна́ть, перегна́ть;

ён яго́ лёгка ~дзіў — он его́ легко́ опереди́л (обогна́л, перегна́л);

а. у вучо́бе — опереди́ть (обогна́ть, перегна́ть) в учёбе;

а. у развіцці́ — опереди́ть в разви́тии;

2. предупреди́ть, предвосхити́ть;

а. падзе́і — предупреди́ть (предвосхити́ть) собы́тия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

таі́ць, таю, тоіш, тоіць; незак., каго-што.

1. Трымаць што‑н. у тайне, скрываць ад іншых. [Саша:] — Марыя Сяргееўна! Вы нічога не таіце ад мяне. Я ўсё хачу ведаць. Шамякін. Сурова і гнеўна выступалі суддзі... Яны абвінавачвалі Варатніцкага не толькі ў тым, што быў паліцэйскім, але і ў тым, што таіў сваё мінулае, хлусіў. Дадзіёмаў. // Захоўваць у сабе, у сваёй душы, не паказваючы перад другімі, хаваючы ад другіх (пачуцці, думкі). І раптам .. [Астаповіч] пачаў бачыць, што ўсё тое, што ён толькі для самога сябе таіў у душы, вядома ўсім. Чорны. Макараў .. скінуў парашут і, тоячы незвычайнае хваляванне і радасць, цвёрдым крокам падышоў да Кудлача, збіраючыся выпрасіць яшчэ адзін палёт. Алешка.

2. Мець, заключаць у сабе што‑н. знешне непрыкметнае, яшчэ не выяўленае. [Дзед Талаш] востра ўглядаецца ў далечы маўклівых балот. Яны тояць штось невядомае, вострае і цікавае. Колас. Ніводнаму, нават самаму магутнаму розуму не ўдалося яшчэ дасюль разгадаць, колькі нявыкрытых дзіў і магчымасцей тоіць у сабе наша зямля. Лужанін. І колькі яшчэ тоіць .. [Урал] у сабе нязведанага! Шынклер.

•••

Няма чаго граху таіць; што (чаго) грэх таіць — нечага скрываць, трэба прызнацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ула́дзіць сов.

1. ула́дить;

у. спра́вы — ула́дить дела́;

у. пыта́нне — ула́дить вопро́с;

2. угоди́ть;

яму́ ця́жка ўла́дзіць — безл. ему́ тру́дно угоди́ть;

3. разг. (определить куда-л.) устро́ить;

у. на слу́жбу — устро́ить на слу́жбу;

4. (сделать что-л. вовремя) угоди́ть, угада́ть;

~дзіў пад са́мы абе́д — угоди́л (угада́л) к са́мому обе́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перахадзі́ць сов.

1. в разн. знач. переходи́ть;

п. пе́шкай — переходи́ть пе́шкой;

п. грып — переходи́ть грипп;

цяжа́рная перахадзі́ла два ты́дні — бере́менная переходи́ла две неде́ли;

2. проходи́ть;

п. усю́ зіму́ ў асе́ннім паліто́ — проходи́ть всю зи́му в осе́ннем пальто́;

3. разг. пройти́;

ко́лькі я ~дзі́ў за год! — ско́лько я прошёл за́ год!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзі́ва, ‑а; мн. дзі́вы, дзіў; н.

1. Нешта незвычайнае, тое, што выклікае здзіўленне. Загледзеўся [пан] на дзіва: такі недалужны конік, а цягне воз дроў, пад неба накладзены! Якімовіч. На твары ў .. [дзецюка] адбілася надзвычайнае здзіўленне: ён ніколі не бачыў такога дзіва, каб атаманам была дзеўка. Нікановіч. // Пра тое, што выклікае здзіўленне, захапленне сваімі выдатнымі якасцямі. Ну, што, здаецца, кусок дрэва, Той чорны дуб, што ў рэчцы мок, А вось жа выйшаў кад[аў]бок, Майстэрства дзіва. Колас. Было маленькае ярка-чырвонае дзіва на таку — малатарня. Мележ.

2. Разм. Здзіўленне. Старыя з дзівам паглядалі на свежыя хваёвыя слупы, што ўкопваліся ў зямлю. Бядуля. На дзіва ўсіх, шафёр адразу згадзіўся і выключыў матор. Кулакоўскі.

3. у знач. вык. Разм. Дзіўна. Я перачытаў гэтулькі кніг, што аж самому дзіва, колькі чалавек можа ўсяго перачытаць. Чорны. «Скуль іх [піянераў] столькі? — дзіва Гані: Ну, як макаў агарод!» Колас.

•••

Дзіва дзіўнае — вялікае дзіва. — Дзіва дзіўнае! — ускрыкнула Марыля, калі яны ўвайшлі ў Ладунькаву хату. — У печы не паліцца, а дым з коміна ідзе. Корбан.

Дзіва ўзяло (бярэ) каго — дзіўна каму‑н.

Дзіва што — безумоўна, так, несумненна.

Дзівам дзівіцца гл. дзівіцца.

Дзіву дацца гл. дацца.

На дзіва — надта добра, выдатна (удацца, выйсці і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)