да́ром нареч.

1. (бесплатно) дарма́;

э́та вещь мне не да́ром доста́лась гэ́тая рэч мне не дарма́ дастала́ся;

2. (напрасно) дарэ́мна, ма́рна, дарма́;

◊

да́ром что дарма́ што;

да́ром не пройдёт так (дарма́) не про́йдзе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нізашто́, прысл.

1. Ні ў якім разе, ні пры якіх абставінах.

Н. не згаджуся.

2. Дарма, без прычыны.

Узвяла паклёп н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дармо́, прысл.

Тое, што і дарма (у 1, 3 і 4 знач.).

•••

Дармо што — тое, што і дарма што (гл. дарма).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напра́сно нареч. дарэ́мна, дарма́; (тщетно) ма́рна;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

задарма́, прысл. (разм.).

1. Бясплатна, дарма.

Аддаць з.

Купіць з. (вельмі танна).

2. Без падставы, патрэбы, дарэмна.

З. ўпікнуць чалавека.

З. рызыкаваць жыццём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарэ́мшчына, -ы, ж. (разм.).

1. Тое, што дастаецца дарма, бясплатна.

Сквапны на дарэмшчыну.

2. Беспадстаўнае, фальшывае абвінавачанне; нагавор.

Такую ўзвялі на яго дарэмшчыну.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

понапра́сну нареч., разг. дарэ́мна, дарма́; (тщетно) ма́рна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заталдо́ніць

‘пачаць гаварыць бессэнсоўна, дарма’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. заталдо́ню заталдо́нім
2-я ас. заталдо́ніш заталдо́ніце
3-я ас. заталдо́ніць заталдо́няць
Прошлы час
м. заталдо́ніў заталдо́нілі
ж. заталдо́ніла
н. заталдо́ніла
Загадны лад
2-я ас. заталдо́нь заталдо́ньце
Дзеепрыслоўе
прош. час заталдо́ніўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

непрадукцы́йны, -ая, -ае.

1. Які траціцца дарма, без карысці, не дае патрэбных вынікаў.

Непрадукцыйная праца.

2. Які не дае прыбытку; нерэнтабельны.

Непрадукцыйная гаспадарка.

|| наз. непрадукцы́йнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарэ́мны, -ая, -ае.

1. Які не прыносіць жаданых вынікаў; марны.

Дарэмныя спробы.

Дарэмныя надзеі.

2. Беспадстаўны, беспрычынны.

Дарэмная трывога.

3. Атрыманы дарма, бясплатны.

Д. хлеб.

|| наз. дарэ́мнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)