шкырну́ць
‘аднакратны дзеяслоў да шкыраць - ганяць, турыць каго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шкырну́ |
шкырнё́м |
| 2-я ас. |
шкырне́ш |
шкырняце́ |
| 3-я ас. |
шкырне́ |
шкырну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
шкырну́ў |
шкырну́лі |
| ж. |
шкырну́ла |
| н. |
шкырну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
шкырні́ |
шкырні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
шкырну́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
праганя́ць 1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да прагнаць.
праганя́ць 2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што і без дап.
Ганяць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абганя́ць ’акучваць бульбу сошкай’ да ганяць, гон.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здурава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
Разм. Сказаць, зрабіць, дапусціць якое‑н. глупства, дурасць. Ладымер думаў: да чаго [Міхалючка] прыставіць? Здураваў, што з самай вясны не пайшоў ён у мяне чараду ганяць у поле. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Муту́зіць ’цягаць, валтузіць, непакоіць, ганяць’ (ушац., Нар. лекс.). Генетычна ўзыходзіць да мату́з (гл.). Аналагічна рус. канителиться (< тянуть канитель).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераганя́нка ’адгон, знятае малако’ (Сцяшк. Сл.; шчуч., Сл. ПЗБ). Да пера- і ганя́ць < гнаць (гл.). Суфікс, як у масля́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папаганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
Разм. Ганяць доўга, неаднаразова. [Старшыня:] — Ну і папаганяў я самагоншчыкаў — ног пад сабою не чую. «Вожык». [Кастусь] рэчку ведае на сто вёрст у адзін і ў другі бок. Ды і плытоў папаганяў — дай божа. Б. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плуці́ць 2 ’звязваць бярвенні ў плыты’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; дняпр.-прыпяц., Нар. сл.). Да плыт (гл.). Параўн. рус. дыял. плотить (плоты) ’ганяць па рацэ плыты’, плотать ’вязаць плыты’, плопшца ’адно бервяно’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́длы, ‑ая, ‑ае.
Нізкі ў маральных адносінах; ганебны, несумленны. [Тарас Іванавіч:] — Разумныя людзі спачуваюць вам, дурні, прахвосты ганяць, а болей хітрыя і подлыя маўчаць. Колас. — Дзе ты яе [цялушку] ўжо знойдзеш? — махнуў рукою Вабёр. — Хто ўзяў, той і хаваць умее. — Платон Грушка абурыўся на нечы такі подлы ўчынак. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Манта́шыць ’рваць тузаючы’ (Сцяцк.), мантошыць ’ганяць, біць, знішчаць’ (ТС). Да мяць (гл.) — прасл. męti, якое ў польск. мове атрымала дадатковыя суфіксы ‑t‑os‑, параўн. miętosić, miętusić ’мяць, ціснуць’, з якіх былі запазычаны бел. лексемы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)