ганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. каго-што. Прымушаць каго-што-н. рухацца, перамяшчацца.

Г. кароў.

Г. хутка машыну.

2. каго. Даваць часта даручэнні (разм.).

Г. хлапчука па пошту.

3. што. Перакідваць, перакочваць з месца на месца.

Г. мяч.

4. перан., каго па чым. Правяраць веды па розных пытаннях вучэбнай праграмы (разм.).

Г. па матэматыцы.

5. без дап. (са словамі «ў поле», «на пасьбу»). Быць пастухом.

Цэлае лета ганяў у поле.

6. безас., каго. Быць дзе-н. (разм.).

І дзе цябе ганяе?

◊

Сабак ганяць (разм., неадабр.) — гультаяваць.

Толькі ваўкоў ганяць; хоць ваўкоў ганяй (разм.) — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ганя́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ганя́ю ганя́ем
2-я ас. ганя́еш ганя́еце
3-я ас. ганя́е ганя́юць
Прошлы час
м. ганя́ў ганя́лі
ж. ганя́ла
н. ганя́ла
Загадны лад
2-я ас. ганя́й ганя́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ганя́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ганя́ць несов.

1. в разн. знач. гоня́ть;

г. курэ́й — гоня́ть кур;

г. шар па білья́рдзе — гоня́ть шар по билья́рду;

ве́цер ганя́е хма́ры па не́бе — ве́тер гоня́ет ту́чи по не́бу;

дарма́ г. машы́ну — зря гоня́ть маши́ну;

г. з ме́сца на ме́сца — гоня́ть с ме́ста на ме́сто;

саба́кі ганя́юць за́йца — соба́ки гоня́ют за́йца;

г. на экза́мене па ўсім ку́рсе — гоня́ть на экза́мене по всему́ ку́рсу;

2. разг. оку́чивать;

◊ саба́к г. — соба́к гоня́ть;

хоць ваўко́ў ганя́й — соба́чий хо́лод

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.

1. Прымушаць рухацца, перамяшчацца шматразова або ў розных напрамках (звычайна пра жывёлу). Ганяць коней у прыводзе. □ У гэтым месцы Нёман мелкі і шырокі. І ездзяць, і ходзяць, і жывёлу ганяюць уброд. Колас. Па гэтым гасцінцы панскія паліцыянты ганялі скаваную моладзь — барацьбітоў за свабоду народа. Брыль.

2. Перакідваць, перакочваць з месца на месца. Па двары ганяць кола аказалася нязручна, яно падскоквала на няроўным бруку і трапляла ў ямкі. Самуйлёнак. Вецер ганяў па вуліцах ашмоцце абпаленай па краях паперы. Савіцкі. // Суправаджаць, вадзіць што‑н., правячы, накіроўваючы. Яшчэ падпаскам бацькаўскі парог Янук пакінуў. У паноў служыў, Рыбачыў, Нёманам ганяў плыты. Танк.

3. Разм. Вадзіць (аўтамашыну, поезд і пад.) на вялікай хуткасці; увогуле вадзіць машыну, ездзіць на машыне. Хлапчукі ганялі па .. [асфальце] траскучыя самаробныя самакаты. «Звязда». Цэлы дзень .. [Анатоль] завіхаўся на будоўлі, кіраваў брыгадай.., ганяў у раён прычэпы па цэглу і шыфер. Шашкоў.

4. Разм. Даваць частыя даручэнні, пасылаць куды‑н. пад прымусам. Стары ляснічы .. Цаніў Міхала, як служаку: Ганяў усюды небараку, Як бы скаціну тую нему. Колас.

5. Праследаваць звера, ісці па яго слядах. Сабака добра ганяе зайцаў. □ [Кастусь] ганяў па лесе вавёрак, спорваў птушыныя гнёзды. Ваданосаў.

6. Прымушаць пакінуць якое‑н. месца; выганяць, праганяць. Ганяць з месца на месца. □ Сёння ёсць вестак у птушак нямала, Спаць вецер не даў ім, ганяў іх з-пад стрэх. Танк.

7. перан.; па чым. Разм. Задаваць многа пытанняў па розных раздзелах вучэбнай праграмы. На другі дзень Багаяўленскі выклікаў Кастуся і пачаў ганяць па граматыцы. С. Александровіч.

8. звычайна без дап. (у злучэнні са словамі «у поле», «на пасьбу» і пад.). Быць пастухом. Цэлае лета ганяў у поле.

9. безас. Разм. Быць, знаходзіцца дзе‑н. Дзе цябе ганяла?

10. Разм. Акучваць, абганяць (прапашныя культуры). Ганяць бульбу.

•••

Сабак ганяць — гультаяваць, лодарнічаць.

Толькі ваўкоў ганяць; хоць ваўкоў ганяй — пра вялікае пустое або халоднае памяшканне. Ім адным, старым, хоць ваўкоў ганяй — зусім пустая без дзіцяці хата. Васілевіч. Сцены былі яшчэ не патынкаваны.., і, як казала мачаха, зімой у хаце было — хоць ваўкоў ганяй. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ганя́ць

1. tréiben* vt, jágen vt;

ганя́ць жывёлу на па́шу das Vieh auf die Wéide tréiben*;

2. перан. разм. (рабіць што-н хутка) hétzen vi, schnell máchen;

3. разм. (даваць частыя даручэнні) méhrmals schícken;

◊

ганя́ць саба́к fáulenzen vi, herúmschlendern vi (s), sich herúmtreiben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ганя́ць. Рус. гоня́ть, укр. ганя́ти і г. д. Аблаўтная форма да *gъnati, *goniti, якая (ітэратыўнае значэнне) адлюстроўвае вакалізм «a» (< o): *ganjati (< *gonjati).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

папаганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак., каго-што (разм.).

Ганяць доўга, неаднаразова.

Колькі плытоў я папаганяў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́рда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, корд і -аў, ж. (спец.).

Доўгая вяроўка, на якой ганяюць коней па крузе пры выездзе, абучэнні.

Ганяць на кордзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гоня́ть несов., в разн. знач. ганя́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отгоня́ть​II сов., разг. ко́нчыць (ско́нчыць) ганя́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)